بررسی تاثیر شته مومی کلم(Brevicoryne brassicae (L بر عملکرد و اجزای آن در ژنوتیپ های کلزا (Brassica napus L)

کلزا (.Brassica napus L) یکی از محصولات دانه روغنی مورد توجه کشاورزان در ایران می باشد. شته مومی کلم Brevicoryne brassicae (L.) یکی از آفات مهم کلزا در استان آذربایجان غربی است که خسارت سنگینی به این گیاه وارد می کند. با توجه به اهمیت این آفت مطالعه ای در دو قسمت مزرعه ای و گلخانه ای به منظور ارزیابی تحمل 21 ژنوتیپ کلزا نسبت به شته مومی کلم طی سال های 1385 تا سال 1387 انجام شد. طی سه سال آزمایش مزرعه ای هر سال دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار تحت شرایط آلودگی طبیعی و عدم آلودگی برای سنجش تحمل انجام گردید. ارزیابی تحمل در شرایط مزرعه ای با استفاده از شاخص های کاهش عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف ساقه اصلی و فرعی محاسبه گردید. تجزیه مرکب اختلاف آماری معنی داری حداقل در سطح احتمال 1% برای این صفات نشان داد. ژنوتیپ های Opera، Sahara و Okapi کمترین شاخص کاهش عملکرد و ژنوتیپ های Geronimo، Talent و Celisius بیشترین شاخص کاهش عملکرد را داشتند. در تجزیه خوشه ایژنوتیپ های Opera و Sahara در گروه متحمل و ژنوتیپ های Talent، ARG-91004، Geronimo، Celisius و ARC-5 در گروه حساس قرار گرفتند. ارزیابی تحمل تحت شرایط گلخانه ای طی دو سال در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در دو آزمایش مجزای آلوده و عدم آلوده انجام گردید. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اختلاف آماری معنی داری در سطح احتمال 1% برای شاخص های خسارت و شاخص کاهش طول ساقه بین ژنوتیپ ها وجود داشت. در مجموع دو ژنوتیپ Okapi و Opera در گروه متحمل و ژنوتیپ های Talent، Geronimo، Ebonite، ARG-91004 و ARC-5 در گروه حساس قرار گرفتند. مقایسه نتایج صحرایی و گلخانه ای نشان داد که ژنوتیپ Geronimo نسبت به شته مومی کلم بسیار حساس و ژنوتیپ Opera دارای مقاومت قابل قبول می باشند و می توان از این ژنوتیپ ها در برنامه مدیریت تلفیقی شته مومی کلم استفاده نمود.