تعیین میزان فلزات سمی سرب، کادمیوم، آلومینیوم و بازدارنده های کلسیم و روی در شیرخشک و غذای کودک عرضه شده در ایران

علیرغم اهمیت تغذیه با شیر مادر، تغذیه کمکی یا کامل با شیر خشک در گستره جهانی انجام می شود. آلاینده های فلزی Al، Cd و Pb سمیت زیاد، بویژه در کودکان دارند. Zn و Ca از ریزمغذی های مهم هستند که در صورت کمبود در مواد غذایی، باعث جذب بیشتر سرب و کادمیوم می شود. هدف از این مطالعه اندازه گیری میزان فلزات Al، Cd، Pb، Zn و Caدر شیربه طوری تولید و بسته-بندی شده در ایران است.
این مطالعه در سال 1391 روی تعداد 45 نمونه قوطی شیر خشک از شش محصول تجاری و 15 نمونه غذای کودک از سه نوع مختلف در مرکز تحقیقات بهداشت محیط انجام شد. نمونه برداری به روش سرشماری و اندازه گیری به روش های نشر القایی پلاسما (ICP) و جذب اتمی (AAS) انجام شد. نتایج با روش آمار توصیفی گزارش گردید. دریافت روزانه فلزات با استفاده از جدول تغذیه ای روی قوطی محاسبه شد.
میانگین غلظت فلزات مورد تحقیق در شیرخشک و غذای کودک به ترتیب برای Al:94 /1261 و 2/3189 نانوگرم بر گرم، Cd:24 /7 و 35/0 نانوگرم بر گرم، Pb:40/49 و 6/37 نانوگرم بر گرم، Ca:6/554 و mg.100g-1 3/521، و Zn:49/4 و mg.100g-1 93/3 بود. میانگین غلظت آلومینیوم در شیر به طوری تیپ 1، 2 و 3 به ترتیب 9/1266، 1146 و 9/1483 نانوگرم بر گرم اندازه گیری شد. بیشترین مقادیر کادمیوم برابر 04/41 و 16/33 نانوگرم بر گرم در دو محصول A1 و E1 مشاهده گردید. گستره سرب نمونه ها 6/2 تا 4/137 نانوگرم بر گرم، کلسیم 334 تا mg.100g-1 826 و روی 15/3 تا mg.100g-1 91/5 به دست آمد.
نوزادان تیپ 1 بیشترین دریافت روزانه Al، Cd و Pb را داشتند. با این وجود دریافت روزانه کودکان از این فلزات کمتر از حد مجاز است. محصولات D1، A1 و E2 به ترتیب بیشترین دریافت روزانه Al، Cd و Pb را به کودکان تحمیل می کنند.