بررسی موسیقی کلام در مقامات حمیدی با تکیه بر کارکرد آرایه جناس

مقامات حمیدی، اثر حمیدالدین ابوبکر عمربن محمودی بلخی (فو.559)، نخستین مقامه ای است که در زبان فارسی به رشته تحریر درآمده و هر چند به شیوه مقامات بدیع الزمان همدانی و مقامات حریری، ره سپرده است از این منظر که نخستین مقامه به زبان فارسی می باشد، حائز اهمیت است. از ویژگی های مهم مقامه، آهنگینی سخن و عبارت های موزون است. از آنجا که جناس از صنایع محوری در ایجاد موسیقی کلام در این نوع نوشتار و از جمله مقامات حمیدی است، این مقاله عهده دار بررسی کارکرد این آرایه در جایگاه یکی از اصلی ترین صنایع ادبی به کارگرفته شده در این اثر است. در این راستا پس از بیان مقدمه ای در باب مقامه نویسی و در پی آن اشاره ای به ویژ گی های مقامات حمیدی، به تقریر و تعریف صنعت جناس و انواع گوناگون آن و بهره گیری قاضی حمید الدین از این شگرد ادبی در پردازش این اثر آهنگین، می پردازیم.