کاتالاکسی و عدالت: بررسی پیامدهای توزیعی مداخله در کاتالاکسی (مطالعه موردی: شهر اصفهان)

این مقاله با استفاده از مفهوم کاتالاکسی- که نخستین بار توسط اقتصاددان برجسته نهادگرا، فردریش فون هایک، معرفی شده است- به مقایسه پیامدهای اجتماعی سیاستهای عمومی می پردازد. بر این اساس نخست با معرفی مفهوم و ارائه طبقه بندی های عدالت از منظر اقتصاد؛ نشان داده می شود که تحقق عدالت به معنی فراگیر آن مستلزم تحقق کارایی اقتصادی است. آنگاه با معرفی مفهوم، اجزا، ساختار و سازوکار کاتالاکسی، خواننده نخست با اهمیت و کارکرد آن در اقتصاد آشنا می شود. در این بخش از تحلیل، خواننده در می یابد که مداخله در کاتالاکسی، موجب کاهش گزینه های ممکنی می شود که کارگزاران اقتصادی پیش رو دارند، و به همین دلیل امکان تحقق کارایی کمتر می شود؛ سپس با استفاده از ابزارهای مرسوم تحلیل اقتصادی نشان داده می شود که سیاستهایی که کاتالاکسی را مخدوش می کند، از طریق کاهش امکان تحقق کارایی فعالیتهای اقتصادی، به کاهش عدالت اجتماعی نیز می انجامند. در ادامه با معرفی شهر به عنوان یکی از مصادیق کاتالاکسی، ویژگی های شهر از این دیدگاه مورد بررسی قرار می گیرد. سرانجام نیز با معرفی و ارائه یک الگوی اقتصاد سنجی خود رگرسیونی، رابطه مداخله در کاتالاکسی و نابرابری توزیع خدمات شهری برای ده منطقه شهر اصفهان برای دوره 83-1375 به روش داده های تابلویی مورد برآورد قرار می گیرد. نتایج برآورد نشان می دهد که نابرابری توزیع خدمات شهری در مناطق شهر اصفهان در هر سال، از یکسو متاثر از ساختار گذشته توزیع خدمات شهری، و از سوی دیگر متاثر از سهم درآمدهای مخدوش کننده کاتالاکسی، کسب شده توسط شهرداری ها در سال ماقبل، بوده است.