ترکیه و بحران سوریه؛ از میانجیگری تا حمایت از مخالفان دولت

ترکیه ی عثمانی و بلاد شام قرن ها ارتباط نزدیک و مداومی با هم داشتند تا این که به قدرت رسیدن «آتاتورک» در ترکیه و تعیین حدود سوریه ی جدید به دست استعمار فرانسه باعث جدایی این دو کشور شد. تحولات پس از جنگ جهانی دوم، ترکیه و سوریه را به دو مسیر مختلف سوق داد و در سال های بعد فاصله ی آنها بیشتر شد. روابط دو جانبه ی ترکیه و سوریه تا سال های آغازین قرن21 تحت تاثیر سه اختلاف عمده بر سر کردها، تقسیم آب دجله و فرات و اختلاف ارضی بر سر منطقه ی «هاتای» فراز و نشیب های زیادی را طی کرده است و حتی دو کشور تا مرز درگیری نظامی نیز پیش رفتند. با به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه در ترکیه در سال 2002 و تغییر در نگرش سیاست خارجی منطقه ای این کشور،روابط با سوریه رو به بهبود گذاشت. اما از سال 2011 میلادی به بعد، سوریه با بحران های داخلی و ناآرامی مواجه شد. سیاست خارجی ترکیه در قبال این بحران ها از میانجیگری تا مداخله در نوسان بوده است.پژوهش حاضر درصدد تبیین سیاست خارجی ترکیه در قبال تحولات سوریه، بر اساس دکترین عثمان گرایی جدید حزب عدالت و توسعه می باشد. یافته های پژوهش بیانگر این مهم است که ترکیه اگرچه در آغاز، در صدد حل مسالمت آمیز بحران از طریق انجام اصلاحات داخلی توسط حکومت سوریه بود، اما پس از مدتی برخی عوامل منطقه ای و فرامنطقه ای باعث شد تا ترکیه با فاصله گرفتن از سیاست میانجیگری، به صورت علنی از مخالفان رژیم سوریه حمایت کند و خواهان تغییر نظام سیاسی در این کشور گردد.
به نظر می رسد نگرانی ترکیه از آینده ی رژیم سیاسی سوریه همراه با تلاش این کشور به منظور استفاده ی ابزاری از تحولات سوریه، برای به دست گرفتن رهبری جهان اسلام از بعد منطقه ای، و همچنین بهبود روابط با غرب برای سرعت بخشیدن به روند عضویت ترکیه در اتحادیه ی اروپا است؛ و این از جمله دلایل اصلی حمایت ترکیه از مخالفان دولت سوریه است.