چه دلایلی برای انتخاب حرفه ی روان پزشکی وجود دارد؟ همه پرسی 277 دستیار و متخصص روان پزشکی ایرانی

از شواهد امر چنین بر می آید که دانش آموختگان پزشکی در غرب علاقه ی چندانی به ادامه ی تحصیل در رشته ی روان پزشکی ندارند. در این زمینه، برای دانش آموختگان ایرانی مطالعه ی مستندی یافت نشد. هدف اصلی این مطالعه، دستیابی به دلایل متقنی است که دستیاران روان پزشکی و دانش آموختگان این رشته، یعنی روان پزشکان را به انتخاب این حرفه ی تخصصی سوق داده است.
جامعه ی پژوهش در این مطالعه ی مقطعی- توصیفی، 1183 دانش آموخته ی رشته ی روان پزشکی و دستیاران کل کشور در سال 1391 بودند. یک پرسش نامه ی 65 سوالی که در برگیرنده ی دلایل متعدد مربوط به چهار دوره ی زندگی حرفه ای شرکت کنندگان (قبل از ورود به رشته ی پزشکی، حین تحصیل، بعد از فراغت از تحصیل در پزشکی عمومی و در زمان انتخاب رشته) بود، بین آن ها توزیع گردید که 277 نفر پرسش نامه های کامل شده را مرجوع نمودند. داده های خام به کمک نرم افزار SPSS و اجرای آزمون های توصیفی، تجزیه و تحلیل شدند.
میانگین سنی شرکت کنندگان در مطالعه 0/7 ± 3/39 سال و بالغ بر نیمی از آن ها (57 درصد) مرد بودند. بیش از 70 درصد شرکت کنندگان، متخصصین روان پزشکی بودند. تجارب و عوامل مربوط به دوران تحصیل پزشکی عمومی، بیشترین تاثیر را از نظر پاسخ دهندگان داشتند. متخصصان نسبت به دستیاران، این مرحله را بیشتر موثر دانستند که در این بین «اهمیت درمان بیماری های روانی در آینده» در دستیاران و «شخصیت و سلوک استادان و دستیاران روان پزشکی و رشته های مرتبط» در بین متخصصان بیشترین فراوانی را داشت. در بین متخصصان، عوامل مربوط به بعد از فراغت از تحصیل پزشکی عمومی تاثیر نسبی در انتخاب رشته داشت که در این میان گزینه ی «احساس مسوولیت در قبال بیماران روانی» و در مورد دستیاران «شخصیت روان پزشکان و سایر دست اندر کاران» بیشترین فروانی را داشت. عوامل موثر حین انتخاب رشته، تفاوت معنی داری بین دستیاران و متخصصان داشت؛ دستیاران «سهولت نسبی و کشیک های کم استرس» و متخصصین «علاقه» را بیشترین علت ذکر کرده بودند. در زنان و مردان، تفاوت معنی دار در پاسخ ها مشاهده نشد.
طبق نتایج مطالعه ی حاضر، به نظر می رسد که دلایل شرکت کنندگان گاهی مشترک و در پاره ای زمینه ها متفاوت بود. این تفاوت ها، با توجه به تجارب متفاوت زندگی شرکت کنندگان در مطالعه، قابل توجیه است.