بازبینی ساختار معماری بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی باتوجه به نتایج جدید کاوش های باستان شناسی در شمال جنت سرا

مجموعه خانقاهی و آرامگاهی شیخ صفی الدین اردبیلی که با شماره 1450 در سال 2011 در فهرست آثار جهانی قرار گرفت با ارتفاع حدود 1365 متر از سطح آب های آزاد در عرض جغرافیایی 5.52 14 38 و 5. 27 17 48 از طول جغرافیایی در مرکز شهر اردبیل قرار دارد.
این مجموعه خانقاهی در واقع نمونه طراحی معماری پیشرفته از شکل اجتماعی، مذهبی، فرهنگی با کاربست آموزشی و فضاهای مورد نیاز برای نیازهای روحی و جسمانی برای زائران با امکانات بهداشتی و خدماتی و آموزشی است. به طوری براساس نمودار ترسیمی دمرگان فرانسوی از نسخه خطی صریح الملک این مجموعه از 67 بنا و حیاط های پیوسته و جانبی برخوردار بود. این فضاها نقش اساسی در آموزش و فلسفه ی طریقت صفوی بر عهده داشت. بعد از انقراض صفوی بیشتر این بناها آسیب دیده و زیر خاک مدفون گردید. فردریش زاره محقق آلمانی از جمله پژوهشگرانی است که در سال 1897 میلادی قدیمی ترین کار تحقیقاتی را درباره ی تاریخ معماری و باستان شناسی بقعه اردبیل به انجام رساند. بعد از ایشان محققانی چون اسماعیل دیباج (در سال 1948) و علی اکبر سرفراز کارگر(در سال 1974) و دکتر ویور (در سال 1974) و دکتر مورتون (در سال 1974) و سید محمود موسوی (در سال های 1996-1995) تحقیقات باستانشناسی جالب توجهی در خصوص تاریخ معماری و باستان شناختی مجموعه مذهبی اردبیل انجام دادند. در سال 2007 میلادی مطالعات باستان شناسی در این محوطه تاریخی تحت سرپرستی حسن یوسفی تحقیقات دهه های مورد نظر را کامل کرد. مطالعات اخیر منجر به کشف بخشی از نقشه کلی مجموعه و جواب به سوالات متعدد در خصوص تاریخ معماری و باستان شناسی مجموعه شده است.