بررسی اثرات ضد میکروبی اسانس گیاه سرخارگل (.Echinacea purpurea L) و شناسایی ترکیب های شیمیایی آن

گیاه سرخارگل، گیاهی علفی می باشد که به عنوان قابض، ضدعفونی کننده، ضدمیکروب و ضدمسمومیت به کار می رود. هدف اصلی پژوهش کنونی بررسی خاصیت ضدمیکروبی اسانس حاصل از اندام هوایی این گیاه بر تعدادی از میکروارگانیسم ها شامل باکتری های گرم مثبت و منفی، قارچ های رشته ای و مخمر می باشد.

در این بررسی تجربی آزمایشگاهی نمونه گیاهی برای تهیه اسانس در مرحله گل دهی کامل جمع آوری گردید. استخراج اسانس از اندام هوایی به روش تقطیر با آب و به کارگیری دستگاه کلونجر انجام شد. شناسایی اجزای اسانس با استفاده از دستگاه های کروماتوگراف گازی و کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی انجام شد. خواص ضدمیکروبی اسانس گیاه با استفاده از روش انتشار در آگار (دیسک دیفیوژن) و رقیق سازی در چاهک (میکروبراث دایلوشن) بررسی شد. در پایان داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS ویرایش 15 و به کمک آزمون های آماری t و دانکن تجزیه و تحلیل شدند.

شناسایی اجزای اسانس با استفاده از دستگاه های کروماتوگراف گازی و کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی وجود 29 ترکیب را نشان داد که در مجموع 21/96 درصد از کل اسانس را تشکیل دادند. در میان ترکیبات شناسایی شده جرماکرن دی (30/53 درصد)، پاراسیمن (78/9 درصد)، بتا کاریوفیلن (52/7 درصد)، آلفا هومولن (22/5 درصد)، بتا بیسابولن (43/4 درصد) و آلفا پینن (23/4 درصد) به ترتیب اجزای اصلی اسانس بودند. اسانس حاصل از اندام هوایی با میانگین قطر هاله عدم رشد 63/39 میلی متر اثر ضدقارچی خوبی در مقابل قارچ های رشته ای و مخمر نشان داد. میکروارگانیسم ها از نظر مقاومت نسبت به اسانس گیاهی متفاوت بوده و باکتری ها (گرم مثبت و گرم منفی) نسبت به قارچ ها و باکتری های گرم منفی نسبت به باکتری های گرم مثبت مقاوم تر بودند. پسودوموناس آئروژینوزا و سالمونلا تیفی موریوم از سایر میکروارگانیسم ها نسبت به اسانس مقاوم تر بودند.

نتایج این پژوهش نشان داد که اسانس گیاه سرخارگل دارای اثرات ضدمیکروبی قابل ملاحظه ای می باشد و می تواند به عنوان جایگزینی مناسب برای آنتی بیوتیک های سنتزی که مقاومت میکروبی به آن ها رو به افزایش است، به کار رود.