بررسی رخساره ها، محیط های رسوبی و دیاژنز کربنات های بالایی سازند دالان در خلیج فارس

سازند دالان به سن پرمین بالایی دارای رخساره های کربناتی با میان لایه های تبخیری، یکی از مهم ترین سازندهای مخزنی گازدار در نواحی زاگرس چین خورده و بخش های وسیعی از خلیج فارس به شمار می آید. رخساره های مخزنی به ویژه سنگ آهک های االیتی این سازند به طور عمده مربوط به واحد دالان بالایی است. بر اساس مطالعات رسوب شناسی در واحد دالان بالایی در چاه مورد مطالعه هفت رخساره تشخیص داده شده است که در کمربندهای رخساره ای پهنه کشندی، لاگون و سدهای زیر آبی ماسه ای نهشته شده اند. رسوبات این بخش در یک سکوی کربناتی از نوع رمپ کم شیب مشابه امروزی خلیج فارس تشکیل شده است. فرایندهای دیاژنزی گوناگونی بر این واحد تاثیر گذاشته است. مهم ترین فرایندهای دیاژنزی شامل آشفتگی زیستی، میکریتی شدن توسط موجودات میکروسکوپی، نوشکلی، جانشینی، دولومیتی شدن، انیدریتی شدن، فشردگی و انحلال فشاری، سیمانی شدن، انحلال و شکستگی است. با توجه به شواهدی چون انحلال گسترده و تشکیل تخلخل های قالبی و حفره ای و تشکیل انواع سیمان های مربوط به محیط جوی (متئوریک) (تیغه ای، هم بعد و...) و ترتیب تقدم و تاخر فرایندها می توان نتیجه گرفت که رسوبات مورد مطالعه، پس از طی محیط دیاژنز دریایی مستقیما وارد محیط دفنی نشده اند، بلکه دست کم بخش هایی مانند سد االیتی (Shoal)، فرایندهای دیاژنزی محیط فراتیک آب شیرین را تحمل کرده و پس از آن دیاژنز محیط دفنی را پشت سر گذاشته اند.