رفتار بیمه شدگان تامین اجتماعی در بهره مندی از خدمات آزمایشگاهی و رادیولوژی

خدمات تشخیصی بخش بسیار مهم و جدایی ناپذیر از مراقبت های درمانی نوین است و حدود 70 درصد تشخیص های پزشکی بر اساس نتایج آن ها صورت می گیرد. هدف این مطالعه، بررسی میزان تاثیر درآمد خانوار، دسترسی جغرافیایی، پرداخت مستقیم بیمار، ویزیت پزشکان و میزان بستری بیمه شدگان، بر میزان بهره مندی از خدمات آزمایشگاهی و تصویربرداری طرف قرارداد سازمان تامین اجتماعی بود.
این پژوهش به صورت تحلیلی انجام شد. برای سنجش تاثیر مولفه های پیش گفته بر میزان بهره مندی، از بانک های اطلاعاتی سازمان تامین اجتماعی در هر استان طی سال های 90-1377 استفاده شد. جامعه پژوهش، 24 میلیون نفر از افراد تحت پوشش این سازمان بودند که طی این سال ها برای دریافت خدمات آزمایشگاهی و تصویربرداری به بخش درمان مستقیم و غیر مستقیم سازمان مراجعه نموده بودند. برای تخمین مدل از رگرسیون دو طرف لگاریتمی با لحاظ اثرات ثابت و نرم افزار Eviews استفاده شد.
یافته های تخمینی حاصل از مدل نشان داد که مولفه های دسترسی جغرافیایی به مراکز آزمایشگاهی (31/0 = β) و تصویربرداری (50/0 = β)، درآمد خانوار برای بهره مندی از خدمات آزمایشگاهی (24/0 = β) و تصویربرداری (43/0 = β)، بار مراجعه سرپایی به پزشکان بر بهره مندی از خدمات آزمایشگاهی (56/0 = β) و تصویربرداری (43/0 = β) و بار مراجعه بستری بر بهره مندی از خدمات آزمایشگاهی (35/0 = β) و تصویربرداری (51/0 = β) تاثیر معنی دار دارند. همچنین میزان پرداخت از جیب بیماران در هنگام استفاده از خدمات فوق و بار مراجعه سرپایی و بستری درمان مستقیم، تاثیر معنی داری بر بهره مندی از این خدمات نداشته است.
توجه صرف سیاست گذاران عرضه سلامت به پرداخت از جیب بیماران، تامین کننده تناسب بهره مندی از خدمات درمانی نیست. گاهی تنظیم بهره مندی، از کانال هایی مانند دستورات پزشکان عمومی و متخصص و یا دسترسی جغرافیایی صورت می گیرد که اغلب از آن ها غفلت می شود.