جداسازی و شناسایی گونه های فوزاریوم از نمونه های ذرت و گندم و ارزیابی توانایی آن ها در تولید فومونیسین B1

گونه های فوزاریوم از جمله عوامل شایع آلودگی قارچی مواد غذایی و قادر به تولید سموم سرطان زا به ویژه فومونیسین هستند. در تحقیق حاضر آلودگی نمونه های گندم و ذرت مناطق مختلف ایران به قارچ فوزاریوم و توانایی جدایه های فوزاریوم جداسازی شده در تولید فومونیستن B1 به عنوان یک سم سرطان زا و مخاطره آمیز بهداشت عمومی بررسی شد.
نمونه های ذرت (32 نمونه) و گندم (15 نمونه) جمع آوری شده از 10 استان اصلی کشور به منظور جداسازی گونه های فوزاریوم با استفاده از روش شناوری روی محیط کشت جامد مالاشیت سبز کشت شد و جدایه های جداسازی شده بر اساس ویژگی های ریخت شناختی شناسایی شدند. توانایی تولید میزان فومونیسین B1 تولید شده توسط جدایه ها با استفاده از روش های کروماتوگرافی لایه نازک و کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا ارزیابی شد.
تعداد 55 جدایه فوزاریوم جداسازی شده متعلق به 5 گونه فوزاریوم به ترتیب فراوانی شامل فوزاریوم ورتیسیلوئیدس (23 جدایه، 9/41 درصد)، فوزاریوم پرولیفراتوم (22 جدایه، 40 درصد)فوزاریوم سابگلوتینانس(5 جدایه، 1/9 درصد)، فوزاریوم نیگامایی (4 جدایه، 3/7 درصد) و فوزاریوم ردولنس (1 جدایه، 8/1 درصد) بودند. 22 جدایه از 55 جدایه (40 درصد) قادر به تولید فومونیسن در غلظت های مختلف بودند که محدوده تولید سم آن ها از 4/230 تا 9565 میکروگرم در میلی لیتر گزارش شد. بیشترین میزان تولید فومونیسین B1 متعلق به گونه هایورتیسیلوئیدس و پرولیفراتوم بود.
نتایج تحقیق حاضر نشان داد که گونه های مختلف فوزاریوم به ویژه فوزاریوم ورتیسیلوئیدس و فوزاریوم پرولیفراتوم به عنوان قارچ های مهم آلوده کننده ذرت و گندم در مناطق مختلف ایران حضور دارند. این آلودگی به دلیل توانایی تولید فومونیسن B1 به عنوان یک سم سرطان زا در انسان و حیوانات توسط بخش قابل توجهی از جدایه های مورد بررسی می تواند به عنوان یکی از عوامل مهم تهدید کننده سلامتی و بهداشت عمومی مطرح باشد.