نقش غایی امام در نظام آفرینش

امام، انسان کاملی است که صفات کمال خداوند در عالی ترین درجه ممکن در او تجلی و تبلور یافته است. او خلیفه و حجت خداوند در زمین و در میان انسان ها است. غایت در کارهای اختیاری مرتبه ای از کمال و جودی است که فعل به انگیزه آن، از فاعل صادر می شود و به آن، غرض و هدف نیز گفته می شود.
از دیدگاه عقل، غایت و هدف جهان که فعل خداوند حکیم است، سر انجام به خدا منتهی می گردد؛ اما در مرتبه ای پس از آن، موجودی است که نسبت به موجودات دیگر، از کمال وجودی بالاتری برخوردار است. این موجود، انسان کامل است که در قوس صعود، از عقول مفارقه نیز فراتر می رود.
از قرآن کریم نیز به دست می آید که هدف از خلقت عالم، انسان کامل بوده است. انسان کامل، امام و پیشوای بشریت در حرکت به سوی کمال مطلوب است. مقصود نهایی از آفرینش جهان، انسانی است که هر زمان از عالی ترین مرتبه معنویت و کمال وجودی ممکن برای غیر خداوند برخوردار است. چنین انسانی خلیفه خدا در زمین است.در روایات اسلامی نیز بر این مطلب تاکید شده است که امام، حجت خداوند در زمین است و اگر لحظه ای در زمین وجود نداشته باشد، زمین، اهلش را فرو خواهد برد. این بدان معنا است که وجود امام که مصداق عالی انسان کامل است، فلسفه و غایت خلقت زمین است و وجود معلول بدون علت غایی آن، محال است.