الگوی کرک پاتریک: چارچوبی برای ارزشیابی اثربخشی برنامه های آموزشی کوتاه مدت و ضمن خدمت

یکی از الگوهای پرکاربرد در ارزشیابی آموزش های درون سازمانی و ضمن خدمت، الگوی چهار سطحی کرک پاتریک است. کاربران لازم است که با نقاط قوت این الگو و شرایط و زمینه های کاربرد این الگو آشنا باشند. هدف از این مقاله بیان خصوصیات الگو بر اساس نظر کرک پاتریک و جمع بندی انتقاداتی است که دیگر صاحب نظران بر این الگو وارد نموده اند. در انتها به اصلاحاتی که بر این الگو انجام گرفته اشاره شده است.
در ابتدا منابع کتابخانه ای در زمینه الگوی کرک پاتریک به صورت دستی مورد بررسی قرار گرفت. سپس با استفاده از موتور جستجوی Google Scholar و پایگاه مقالات Eric، Ebsco، Elsevier و Proquest تمامی مقالاتی که در عنوان و کلید واژه های آن ها از Kirkpatrick، Model، Evaluation استفاده شده بود، مورد جستجو قرار گرفت. در نهایت تمامی مقالاتی که قابل دستیابی بود دانلود و بررسی گردید.
در جستجوی منابع کتابخانه ای، 5 کتاب در این زمینه یافت شد. در جستجوی اینترنتی تعداد 18مقاله و 3 پایان نامه قابل دانلود به دست آمد. این الگو به گردآوری شواهد در 4 سطح برای قضاوت در مورد اثر بخشی برنامه های آموزشی تاکید می کند. این مدل دارای چندین پیش فرض است،غالب این پیش فرض ها توسط کاربران الگو تعیین شده اند. با این حال بعضی از انتقاداتی که بر این الگو وارد شده است با پیش فرض های وضع شده بر آن در ارتباط است. بعضی از صاحب نظران برای توسعه این الگو سطوح دیگری را هم پیشنهاد داده اند. ولی این پیشنهادات توسط کرک پاتریک مورد پذیرش قرار نگرفته است.
این مدل یک دید کلی در زمینه شاخص های اصلی اثر بخشی برنامه به کاربران می دهد. با این حال از بررسی اغلب متغیرهای موثر بر اثر بخشی برنامه های آموزشی ناتوان است. این مدل برای ارزشیابی آموزش های کوتاه مدت و ضمن خدمت در سازمان ها مناسب است و استفاده از آن برای ارزشیابی تمامی برنامه های آموزشی چندان مناسب نیست.