تدوین و روان سنجی ابزار سنجش هوش هیجانی در تدریس

نقش موثر در فرآیند یاددهی- یادگیری و کسب موفقیت در زندگی و ویژگی قابلیت ارتقا، هوش هیجانی را به یکی از موضوعات مهم در آموزش تبدیل نموده است. تاکنون ابزارهای متعددی برای سنجش هوش هیجانی افراد تدوین شده؛ اما ابزاری که نشان دهد یک مدرس در تدریس خود تا چه اندازه از مهارت های هوش هیجانی بهره می جوید، تدوین نشده است. این مطالعه با هدف تدوین و روان سنجی ابزار سنجش هوش هیجانی در تدریس انجام شد.
پس از مرور متون و مشخص نمودن عوامل موثر در تدریس مبتنی بر هوش هیجانی، پرسشنامه اولیه با 109 سوال طراحی شد. روایی صوری و محتوایی آن با نظر کارشناسان تایید گردید. برای بررسی روایی سازه، پرسشنامه هوش هیجانی بار- ان به همراه پرسشنامه تدوین شده، توسط یک نمونه تصادفی 30 نفره از اساتید تکمیل گردید و همبستگی بین این دو پرسشنامه بررسی شد. همچنین برای انجام تحلیل عاملی و تلخیص تعداد گویه ها، پرسشنامه در یک نمونه 350 نفری از اساتید دانشگاه علوم پزشکی اصفهان توزیع و از تحلیل عاملی اکتشافی با روش تحلیل مولفه های اصلی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آماره های توصیفی، همبستگی و تحلیل عاملی انجام گرفت.
از 350 استاد دریافت کننده پرسشنامه، 204 نفر آن را تکمیل نمودند (درصد بازگشت 58 %). پرسشنامه حاضر با پرسشنامه بار- ان به طور معناداری همبستگی داشت (71/0=r و 001/0P<). بر اساس نتایج تحلیل عاملی و نظرات کارشناسان، پرسشنامه ای با 31 گویه در 8 حیطه «توجه به احساسات فراگیران، انگیزه تدریس، ارتباط با فراگیران، تعهد نسبت به فراگیران، هدایت فراگیران، توجه به رشد اجتماعی فراگیران، توانایی در تدریس و واکنش های به هنگام» تایید شد. ضریب پایایی پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ 9/0 محاسبه گردید.
پرسشنامه 31 گویه ای حاصل از این پژوهش می تواند ابزاری معتبر و پایا برای سنجش هوش هیجانی مدرسان در تدریس باشد. پیشنهاد می شود این پرسشنامه در نمونه های آماری بزرگ تر، اجرا شود.