ترفندهای برجسته سازی فعل در مثنوی معنوی

مولوی اکثر قسمت های مثنوی معنوی را به گفته خودش، در حالت بی خودی و در اثر تلقین من ملکوتی خود سروده است و در این شرایط، که لحظات ناب یک عارف محسوب می شود، اصالت با موسیقی و کلمات است و معانی تابع موسیقی و الفاظند و مولوی برای اصالت بخشیدن به کلمات و برجسته سازی عناصر زبانی و بالطبع، تاثیرگذاری عاطفی مضاعف از شگردها و ترفندهای مختلف بهره می گیرد. در این میان، مبحث فعل و شیوه برجسته سازی آن در مثنوی معنوی یکی از جالب توجه ترین موارد می باشد که مولوی به شکل های گوناگون از جمله، تصرفات صرفی و نحوی، حذف، تاثیرپذیری از گویش و لهجه و... این شگرد را عملی می کند. این شگردهای هنری از جنبه های مختلف، منطبق با نظریات نقد زیبایی شناختی صورتگرایان است. از آنجایی که مثنوی معنوی، تاکنون کم تر بر پایه نظریه های جدید نقد ادبی مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است و با توجه به این که مکتب فرمالیسم جریان نوپایی است که در اوایل قرن بیستم در روسیه پدیدار شد و در دوره های گذشته برخی از علمای بلاغت اسلامی نیز به اصول صورتگرایان نظیر لفظ و فرم، بیش از معنی اهمیت می دادند، بنابراین نگارندگان قصد دارند در این مقاله برای تبیین جنبه های هنری مثنوی معنوی، «مبحث فعل» را از دیدگاهی فرمالیستی بررسی نمایند.