بررسی ظرفیت و قابلیت های مشارکت شهروندان در امور شهری

از نیمه ی دوم قرن بیستم مفهوم مشارکت با نگرشی نو به موضوعی کلیدی در برنامه های توسعه، خصوصا برنامه های توسعه ی شهری بدل شده است. برای تقویت و گسترش امر مشارکت مردم در برنامه ریزی، شناخت عوامل موثر بر این امر ضروری است. مشارکت در کشور ما پدیده ی تازه ای نیست اما با رشد شهرنشینی، لزوم بازبینی در این مفهوم و ارایه الگوی مناسب با نیازهای امروزی شهروندان احساس می گردد.
شهر فسا با 92020 نفر جمعیت در سال 1385 از شهرهای پرجمعیت استان فارس است، از مشکلات فراروی مدیریت شهر فسا را که مرتبط با عدم مشارکت فعال شهروندان است می توان به عدم همکاری برخی از شهروندان در رابطه با پرداخت عوارض به شهرداری، عدم آگاهی شهروندان از حقوق و تکالیف خود در امور مربوط به شهر اشاره کرد. هدف اصلی مطالعه ی حاضر بررسی ظرفیت و قابلیت های مشارکت شهروندان فسایی در امور شهری است. در این تحقیق که از نوع کاربردی و توسعه ای است، از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی برای پاسخ به سوالات و ارایه ی راه حل برای مساله ی مورد نظر استفاده شده است. برای گردآوری اطلاعات از دو روش مختلف اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. در پژوهش حاضر ابتدا به مطالعه ی ادبیات مربوطه پرداخته شد، پس از شناخت نظریات و الگوهای مختلف، در تحقق عملی مشارکت دو پیش شرط ضروری یعنی: 1-گرایش و تمایل به مشارکت و 2-امکان مشارکت، تشخیص داده شد. در نتیجه تمرکز اصلی این مقاله بر میزان گرایش و تمایل به مشارکت (ظرفیت مشارکتی شهروندان) معطوف شد. سپس جهت شناسایی و سنجش متغیرهای ضروری نشان دهنده ی ظرفیت مشارکت شهروندان در امور شهری هشت متغیر اصلی تشخیص داده شد که در کل برای سنجش این هشت متغیر 34 سوال طرح گردید. بر این اساس، پرسشنامه ی سنجش متغیرهای ظرفیت مشارکت شهروندان فسایی تدوین، اجرا و تجزیه و تحلیل شد.
نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می دهد که شهروندان فسایی دارای ظرفیت مشارکت پذیری متوسط به بالا هستند و در بین شاخص های مشخص کننده ی ظرفیت مشارکت شهروندان، فقط در شاخص های اوقات فراغت، اعتماد اجتماعی و تصور از خویشتن رتبه ی متوسط و در بقیه ی شاخص ها رتبه بیش از حد متوسط کسب کرده اند.