جایگاه سلاح هسته ای در راهبرد نظامی امنیتی عربستان سعودی

مساله ی اصلی این پژوهش شناخت جایگاه سلاح هسته ای در راهبرد نظامی و امنیتی عربستان است. در این چارچوب فرضیه ی اصلی این مقاله این است که: تغییر توازن قدرت نامتعارف منطقه ای سبب ناکارآمدی سیاست سنتی بازدارندگی متعارف عربستان در منطقه شده و این کشور را وادار به پیگیری اشکال مختلف بازدارندگی هسته ای می کند. برای تحلیل این فرض، مقاله دارای سه بخش خواهد بود. بخش اول به بررسی انگیزه های کشور عربستان به عنوان یک دولت به دنبال بقا و امنیت در نظام آنارشیک در شرایط عدم توازن قوای منطقه ی خلیج فارس می پردازد. این بخش که در واقع تحلیل نظری چرایی تلاش احتمالی عربستان سعودی برای دستیابی به سلاح هسته ای در صورت پیشرفت برنامه های هسته ای ایران است، مبتنی بر چارچوب تحلیلی نورئالیسم برای تحلیل سیاست خارجی منطقه ی خلیج فارس است. و سعی می کند از منظر دولت عربستان شرایط توزیع قدرت منطقه ای، شرایط بازدارندگی و ضرورت آن به منظور تامین منافع آن کشور را توضیح داده و جایگاه الگوی متعارف و نامتعارف بازدارندگی و توازن قوا را بیان کند. بخش دوم مقاله با بیان جایگاه سلاح هسته ای در راهبرد این کشور به تاریخچه اقدامات عربستان در زمینه ی دستیابی به سلاح هسته ای و وسایل پرتابی آن در دوبعد توسعه ی تاسیسات داخلی و خرید از کشورهای ثالث و تحلیل داده های منتشر شده درباره ی گزینه های عربستان برای دستیابی به سلاح هسته ای پرداخته و در پایان این بخش ظرفیت های فنی، و صنعتی این کشور در زمینه ی گسترش سلاح هسته ای بررسی می گردد. در بخش سوم و پایانی نیز دورنمایی آینده ی منطقه ی خاورمیانه با تمرکز بر سناریوهای احتمالی بازدارندگی هسته ای با فرض پیشرفت برنامه ی هسته ای ایران برای کشور عربستان ترسیم می شود.
یافته های این پژوهش نشان می دهد که کشور عربستان با شرایط کنونی ظرفیت های علمی، فنی و صنعتی غیرمحتمل است تا توانایی تولید سلاح هسته ای و وسایل پرتابی آن را داشته باشد، ولی به دلیل پیشرفت برنامه ی هسته ای ایران این کشور دارای انگیزه ی بالایی در توسعه و برنامه ی هسته ای با توجه به درآمدهای سرشار نفتی خود از طریق فعالیت های پنهانی خواهد داشت. هرچند به دلیل حساسیت سازمان ها و قدرت های بین المللی به یافتن و نابودسازی بازارهای سیاه قاچاق مواد شکافت پذیر و ادوات مرتبط با آن، تحقق تولید بومی سلاح هسته ای در عربستان دشوار به نظر می رسد. از این رو، سناریوهای دیگری چون خرید سلاح هسته ای و وسایل پرتابی آن و نیز انعقاد موافقت نامه های امنیتی ایجاد چتر امنیتی هسته ای با قدرت های بزرگ قابل تامل تر به نظر می رسد. ولی در هر صورت این پژوهش نتیجه می گیرد که ورود مولفه های هسته ای به راهبردهای نظامی کشورهای منطقه چه به صورت بومی با ماهیت پنهانی و چه به صورت موافقت نامه های امنیتی در تحولات آتی منطقه ی خلیج فارس به صورت امری محتوم درآمده است.