نقش آموزش بهداشت در کاهش عوامل خطر بیماری های قلبی- عروقی: یک مرور نظام مند

بیماری های قلبی- عروقی یکی از 10 علت اصلی مرگ در دنیا و اولین علت مرگ در ایران می باشند. با کنترل عوامل خطر این بیماری ها می توان بیش از 50% ناتوانی های ناشی از این بیماری ها را کاهش داد. در این راستا در نظر داشتن رفتارهای مرتبط با سبک زندگی افراد اهمیت دارد. هدف از نگارش این مقاله، بررسی مداخلات آموزشی به منظور کاهش عوامل خطر بیماری های قلبی- عروقی براساس روش کار و چگونگی استفاده از مدل ها و تئوری های آموزش بهداشت بتوان تاثیر این مداخلات را در کاهش عوامل خطر بررسی نمود.
جستجوی الکترونیکی پایگاه های اطلاعاتی با استفاده از کلمات کلیدی فارسی و انگلیسی انجام شد. پایگاه های مورد بررسی عبارت بودند از بانک اطلاعاتی مقالات علوم پزشکی ایران (Iran Medex)، پایگاه اطلاعات علمی (SID)، Pubmed، Ebsco و Cochrane. جستجوی پایگاه های فوق الذکر از بهمن 1390 تا اردیبهشت 1391 انجام شد.
مداخلات در زمینه کاهش عوامل خطر بیماری های قلبی- عروقی به دودسته کلی مبتنی بر مدل ها و تئوری های آموزش بهداشت و بدون استفاده از مدل ها و تئوری های آموزش بهداشت تقسیم شدند. از 19 مقاله بررسی شده 9 مطالعه مبتنی بر مدل ها و تئوری های آموزش بهداشت و 10 مطالعه بدون استفاده از مدل ها و تئوری های آموزش بهداشت انجام شده بود.
نتایج به دست آمده نشان دهنده این موضوع هستند که آموزش های مبتنی بر تئوری و مدل های آموزش بهداشت و استفاده از برنامه های استاندارد شده تاثیر بیشتری بر کاهش عوامل خطر بیماری های قلبی- عروقی دارند. زمان، مکان و طول انجام مداخلات، ویژگی های افراد و استفاده از روش های نوین آموزشی برای برخی از مخاطبان در اثر بخشی آموزش ها به منظور کاهش عوامل خطر اهمیت به سزایی دارند.