بررسی ارتباط متقابل بین شاخص های تشخیص وضعیت مس در خون و کبد گاو

چگونگی ارتباط متقابل بین شاخص های وضعیت مس در 136 راس گاو کشتار شده مورد ارزیابی قرار گرفت. مقادیر مس پلاسما (μmol/L 5/14-5/5) و کبد (mg/kgDM 1/189-7/19)، سطح سرولوپلاسمین پلاسما (mg/L 2/178-4/58) و فعالیت سوپراکسید دیسموتاز گلبول های قرمز (EOSD) (U/mgHb 4/11-5/2) به ترتیب در 4/57، 6/34، 6/31 و 2/28 درصد از گاوهای تحت مطالعه کمتر از حد طبیعی بود. در تمامی موارد، غلظت مولیبدن پلاسما (μg/mL 5/14-10/0) و در 8/33 درصد از موارد، میزان مولیبدن کبد (mg/kgDM 4/11-0/5) بیش از حد طبیعی بود. از بین گاوهای با غلظت پایین مس پلاسما، در 7/57 درصد از موارد همزمان فعالیت (U/mgHb) (EOSD 8/9-5/2) نیز کمتر از حد طبیعی بود. در 3/38 و 0/50 درصد از گاوهای با مس کمتر از میزان طبیعی در کبد، هم زمان سطح سرولوپلاسمین پلاسما (mg/L 3/140-4/85) و فعالیت (U/mgHb) (EOSD 2/9-5/2) نیز در محدوده کمبود بود. در تمام دام های با غلظت پایین مس و سرولوپلاسمین پلاسما و کبد و فعالیت پایین EOSD، غلظت مولیبدن پلاسما به طور معنی داری (0005/0>P) بیش از آن در مقایسه با گاوهای با عیار طبیعی پارامترهای مذکور بود. تنها در 7/15 درصد از گاوهای با فعالیت پایین EOSD، سطوح سرلوپلاسمین در پلاسمای کمتر از طبیعی بود و فقط در 1 درصد از کل موارد تمام شاخص ها همزمان دچار کاستی بودند. در 5/38 درصد از گاوهای با غلظت پایین مس پلاسما و 2/36 درصد از گاوهای با مس پایین کبد، غلظت مولیبدن کبد (mg/kgDM 4/11-7/2) بیش محدوده طبیعی بود. تجزیه و تحلیل داده ها حاکی از تداخل عمل پیچیده ای بین شاخص های وضعیت مس بوده و نشانگر این است تنها با اتکاء به یک یافته آزمایشگاهی نمی توان تخمین قابل اعتمادی از وضعیت مس در گاو به عمل آورد. با این وجود، به نظر می رسد که ارزیابی همزمان غلظت مس پلاسما و فعالیت EOSD ممکن است راهکار عملی و مفیدی در برآورد وضعیت مس در گاو باشد.