بررسی اثر ترکیب لجن فاضلاب و سئولیت بر جذب سرب و کادمیوم در ریشه و برگ کنگرفرنگی (Cynara scolymus L.)

لجن فاضلاب به دلیل وجود عناصر غذایی مورد نیاز گیاه مانند نیتروژن، فسفر و هم چنین ماده آلی فراوان به عنوان کودی ارزان قیمت مورد توجه در کشاورزی بوده، اما وجود عناصر سنگین مصرف آن را به عنوان کود محدود می کنند. زئولیت از جمله ترکیبات طبیعی برای غیر فعال کردن این عناصر در خاک است. هدف ازاین پژوهش بررسی میزان جذب عناصر سرب و کادمیوم در گیاه کنگرفرنگی تیمار شده با سطوح مختلف لجن فاضلاب شهری در شرایط وجود یا عدم وجود زئولیت طبیعی است. به این منظور آزمایشی گلدانی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار و با سه سطح لجن (15 و 20 و 25 درصد وزنی/ وزنی خاک) و چهار سطح زئولیت (0 و 5 و 10 و 15 درصد وزنی/ وزنی خاک) در شرایط گلخانه ای انجام شد. نتایج نشان داد که بین سطوح مختلف لجن فاضلاب در جذب سرب توسط اندام هوایی و در جذب کادمیوم توسط ریشه تفاوت هایی وجود دارد. همچنین افزودن زئولیت سبب کاهش معنی دار سرب و کادمیوم موجود در ریشه گیاه (در سطح 5 درصد) شد، به نحوی که کمترین میزان سرب جذب شده توسط ریشه در بین تیمارهایی که زئولیت دریافت نموده بودند، در تیمار با سطح 10 درصد زئولیت مشاهده گردید. همچنین کمترین میزان کادمیوم ریشه در تیمار 10 درصد زئولیت ثبت شد. با این وجود میزان تجمع سرب در اندام هوایی تحت تاثیر زئولیت قرار نداشت. عدم وجود اختلاف معنی دار در میزان عناصر سنگین اندام های هوایی گیاه مبین توانمندی کنگر فرنگی در مدیریت جذب و انتقال عناصر سنگین است.