عوامل فردی و محیطی موثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل

موفقیت تحصیلی دانشجویان از جمله اهداف اساسی برنامه های آموزشی است. دانشجویان به واسطه موفقیت در تحصیل به موقعیتی دست می یابند که از حداکثر نیروی درونی (فردی) و بیرونی (محیطی) خود برای دستیابی به اهداف آموزش عالی استفاده نموده و شرایط لازم برای زندگی اجتماعی موفق را کسب می نمایند. این پژوهش با هدف تعیین عوامل فردی و محیطی موثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل انجام گرفت.
این مطالعه از نوع مورد شاهد می باشد. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل مشتمل بر 200 نفر بودند. از طریق مطالعه پرونده های آموزشی دانشجویان، نمرات دو ترم سال تحصیلی 89-88 بدست آمد و برحسب معدل کلاسی، دانشجویان موفق (با معدل بالای 16) و ناموفق (با معدل کمتر از 14) مشخص و با روش نمونه گیری تصادفی ساده 32 نفر برای هر گروه انتخاب شدند. پرسشنامه مشخصات فردی، آزمون هوش ریون بزرگسالان، پرسشنامه عزت نفس کوپراسمیت و تست افسردگی بک در اختیار نمونه ها قرار گرفت. پس از جمع آوری داده ها، اطلاعات وارد نرم افزار آماری SPSS v.19 شده و با روش های آمار توصیفی و تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها نشان داد که از 64 فرد مورد پژوهش، 34 نفر پسر بودند که از این تعداد 16 نفر (1/47%) در گروه موفق و 18 نفر (52.9%) در گروه ناموفق قرار داشتند و از بین 30 دختر مورد مطالعه 16 نفر (3/53%) در گروه موفق و 14 نفر (7/46%) در گروه ناموفق بودند. نتایج نشان داد ارتباط معنی داری بین جنس و تاهل با پیشرفت یا عدم پیشرفت تحصیلی وجود ندارد، ولی بین متغیرهای محل سکونت، معدل دیپلم، اشتغال، بومی بودن، سطح اقتصادی- اجتماعی، عزت نفس، افسردگی و بهره ی هوشی با پیشرفت تحصیلی ارتباط معنی داری وجود داشت. به طوری که اکثر دانشجویان دارای پیشرفت تحصیلی بالاتر، ساکن غیرخوابگاه، غیرشاغل و بومی بوده و از معدل دیپلم، سطح اقتصادی اجتماعی، عزت نفس و بهره هوشی بالاتر و از افسردگی کمتری برخوردار بودند (05/0p<).
محل سکونت، معدل دیپلم، اشتغال، بومی بودن، سطح اقتصادی- اجتماعی، عزت نفس، افسردگی و بهره ی هوشی از جمله عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی می باشند. باید شرایطی در دانشگاه ایجاد کرد تا دانشجویان را از نظر شرایط فردی و محیطی موثر بر پیشرفت تحصیلی شناسایی نموده و اقدامات لازم را برای پیشرفت تحصیلی آنها به عمل آورد.