بررسی الزامات استقرار منشور حقوق بیمار در مراکز درمانی کشور: یک مطالعه دلفی

حقوق بیمار یکی از محورهای اساسی حاکمیت خدمات بالینی و نیز از شاخص های مهم کیفیت خدمات ارائه شده در نظام سلامت است. حقوق بیمار در ایران در منشور حقوق بیمار بیان شده است که اجرا و رعایت آن نیازمند بستر سازی و فراهم کردن زمینه های لازم است. هدف از این مطالعه بررسی پیش نیازهای ضروری و تدوین سندی جهت استقرار منشور حقوق بیمار در مراکز درمانی کشور با استفاده از آراء خبرگان بوده است.
مطالعه با استفاده از تکنیک دلفی انجام شد و 30 نفر از صاحبنظران حوزه حقوق، پزشکی و اخلاق حرفه ای که به صورت هدفمند انتخاب شدند در 4 دور مطالعه شرکت کردند. در دور اول سوالی راجع به راهکارها و الزامات استقرار منشور حقوق بیمار در مراکز درمانی کشور ایران پرسیده شد؛ سپس پاسخ های این مرحله، استخراج و در یک قالب 7 گانه تدوین و وارد مراحل دلفی گردید. نظرات شرکت کنندگان با استفاده از مصاحبه حضوری و پست الکترونیکی از فروردین 1391 تا شهریور 1392 جمع آوری شد. سند نهایی در پایان دور چهارم تدوین شد.
منشور حقوق بیمار در 7 حوزه شامل آموزش دانشگاهی، پژوهش، نظارت، مدیریت فرآیند، فضای فیزیکی، سازمان و مدیریت نیروی انسانی و 82 گویه دسته بندی و تنظیم شد. از مجموع 178 گویه در معرض قضاوت صاحبنظران، 51 گویه (8/34%) مورد توافق نهایی صاحبنظران قرار گرفته و در سند نهایی وارد شدند.
نتایج این مطالعه علاوه بر اینکه حوزه های نیازمند تحول و فرصت های اصلاح به منظور بهبود رعایت حقوق بیمار را مورد شناسایی قرار داده است، نشان داد که بسیاری از اهداف منشور حقوق بیمار می تواند با اصلاح فرآیندهای سازمانی و توانمندسازی نیروی انسانی و بدون صرف هزینه فراوان محقق شود.