آسیب شناسی شهرهای جدید در ایران

سیاست احداث شهرهای جدید در ایران با هدف کاهش فشارهای جمعیتی وارد شده به شهرهای بزرگ در اواخر دهه 1360 مطرح گردید. با شروع احداث شهرهای جدید، برخی مسائل و مشکلات شهرهای جدید آشکار شده و انتقادات و پیشنهادهای اصلاحی بیان گردید که تا امروز همچنان ادامه دارد. در این راستا، پژوهش حاضر، به بررسی دلائل عدم موفقیت شهرهای جدید در ایران می پردازد. روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات اسنادی- کتابخانه ای می باشد. بررسی ها نشان می دهد که با توجه به مقطعی بودن افزایش شدید نرخ رشد جمعیت کشور و مهاجرت های گسترده روستا- شهری به صورت جهشی و پایین تر بودن ظرفیت توسعه کوتاه مدت شهر نسبت به نرخ رشد جمعیت طی سال های 1365- 1335، ضرورت به ایجاد شهرهای جدید در پیرامون اکثر مادرشهرهای کشور وجود نداشته است. با وجود این، عمده ترین دلائل عدم موفقیت این شهرها در جذب جمعیت را می توان نبود برنامه ای جامع برای انتقال صنایع از مادرشهرها به شهرهای جدید و خوابگاهی شدن آنها، نبود سیستم حمل و نقل عمومی کارآمد میان مادرشهر و شهر جدید، عدم قطعیت در پیش بینی تعداد و گروه بندی جمعیت، وضعیت اقتصاد و درآمد خانوارهای شهرهای جدید، ضعف در مکان یابی، عدم حمایت دولت و نهادهای ذی ربط، کندتر بودن روند افزایشی قیمت اراضی در شهرهای جدید نسبت به مادرشهرها، بالاتر بودن سود حاصل از ساخت واحدهای مسکونی در مادرشهرها نسبت به شهرهای جدید، رکود اقتصادی و افزایش نرخ تورم در مقاطعی از دوره زمانی 1392- 1368، و نگرش صرفا کالبدی در تهیه برنامه ها و عدم توجه به خواست و نیاز مردم توسط برنامه ریزان دانست.