ژئوشیمی و پتروژنز سنگ های ولکانیک پلیوکواترنری سبلان: کاربردی از ولکانیسم بعد از برخورد

تراکی آندزیت ها، تراکیت ها و لاتیت ها همراه با ایگنیمبریت ها و سنگ های پیروکلاستیک که دارای سرشت شوشونیتی می باشند از اصلی ترین سنگ های ولکانیکی پلیوکواترنر منطقه سبلان می باشند. پلاژیوکلاز، فلدسپار پتاسیم، بیوتیت همراه با کلینوپیروکسن و شیشه از مهمترین تشکیل دهندگان این سنگ های ولکانیکی هستند. پلاژیوکلازها دارای ترکیب آندزین تا لابرادوریت بوده در حالی که کلینوپیروکسن ها دارای ترکیب اوژیت می باشند. سنگ های ولکانیکی سبلان غنی شدگی در عناصر نادر خاکی سبک نسبت به عناصر نادر خاکی سنگین نشان داده و با غنی شدگی در عناصر با شعاع یونی بزرگ و تهی شدگی در عناصر با قدرت میدانی بالا مشخص می گردند. مشاهدات پترولوژیکی همراه با ژئوشیمی عناصر نادر خاکی و کمیاب این گدازه ها نشان دهنده سرشت شوشونیتی و مشتق شدن از یک زون فرورانش می باشد. سنگ های ولکانیکی سبلان از نظر ایزوتوپی، از یک گوشته غنی شده (همراه یا بدون آلودگی با مواد پوسته ای) مشتق شده و در دیاگرام تغییرات ایزوتوپ نئودیمیم در مقابل ایزوتوپ های استرانسیوم در محدوده بازالت های قوس های آتش فشانی پلات می گردند. این خصوصیات ژئوشیمیایی و ایزوتوپی برای گدازه های سبلان نشان دهنده اشتقاق ماگمای آنها از ذوب بخشی درجه پائین یک گوشته لیتوسفری قاره ای که توسط ورقه فرورانش شده دچار متاسوماتیزم شده است، می باشد. تشکیل این گدازه ها می تواند در ارتباط با پرشیب شدن و شکست ورقه اقیانوسی فرورانش شده در یک محیط بعد از برخورد باشد.