تعیین سهم واحدهای کاری در تولید رسوب معلق با استفاده از روش منشایابی رسوب(مطالعه موردی: آبخیز تول بنه، استان گلستان)

روش منشایابی امروزه در سرتاسر دنیا به منظور تعیین سهم واحدهای کاری از رسوب معلق استفاده می شود. در روش های رایج با استفاده از ترکیب مناسب خصوصیات جداکننده منابع رسوب، سهم منابع رسوب در تولید رسوب تعیین می شود. این تحقیق در آبخیزی به مساحت 91/3278 هکتار در جنوب شهرستان گرگان به نام تول بنه انجام شد. این حوضه با متوسط تولید رسوب معلق سالانه 97/14709 تن در هکتار از آبخیزهای بحرانی از نظر تولید رسوب است. در این تحقیق از آزمایش XRF استفاده شده و از 17 ترکیب به عنوان ردیاب استفاده شد. بدین منظور این حوضه به پنج واحد کاری و سه مقطع از رودخانه اصلی تقسیم شد. از هر واحد کاری سه نمونه برداشت شد. نمونه های منطقه منشا با رسوبات حاصل از دو نوبت نمونه برداری از رسوب خروجی حوضه در زمان های مختلف و همچنین ترکیب دو نمونه رسوب مقایسه شدند. نتایج با آزمون تحلیل عاملی و تحلیل تشخیص مورد آنالیز قرار گرفت. ترکیبات CaO، SiO2، Rb2O و X2 به عنوان منشایاب در نظر گرفته شد. نتایج حاکی از آن است که مقطع شماره پنج در آبراهه اصلی با متوسط 54/19 درصد بیشترین سهم را در تولید رسوب معلق دارد. همخوانی خوب نتایج با مشاهده های میدانی نشان می دهد که روش منشایابی استفاده شده در این بررسی، روشی ارزشمند برای تعیین سهم منابع تولید رسوب معلق در حوزه آبخیز است.