پهنه بندی کیفی تغییرات فصلی نیترات و آمونیاک در چاه های تامین کننده آب شرب شهرستان بابل با استفاده از سامانه GIS

منابع آب های زیر زمینی، بخش مهمی از منابع تامین آب شهری را تشکیل می دهند. یکی از چالش های جدی در راستای تامین و ارتقای سلامت جامعه، افزایش تدریجی میزان نیترات در آب آشامیدنی جوامع مختلف دنیا می باشد. هدف از این تحقیق، بررسی تغییرات فصلی میزان نیترات و آمونیاک در چاه های تامین کننده ی آب شرب بابل با استفاده از نرم افزار GISدر فصول مختلف سال های89-1388 می باشد. این مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع مقطعی است که بر روی چاه های تامین آب شرب بابل درطول سال های 89-88 انجام-گرفته است. از 20 چاه آب شرب شهر بابل در فصول مختلف، نمونه برداری برطبق روش استاندارد صورت گرفته و در نهایت، 80 نمونه آب مورد آنالیز قرارگرفته است. جهت اندازه گیری مقادیر نیترات و آمونیاک، از دستگاه اسپکترو فتومتر مدل DR2000 و طول موج های 500 و425 نانومتراستفاده-شده است. جهت تجزیه و تحلیل کیفی و نوسانات فصلی غلظت نیترات و آمونیاک مکان های مختلف، از سیستم های اطلاعات جغرافیایی، نرم افزار ArcGIS استفاده شد. نتایج نشان داده که بیشترین میزان نیترات در فصل تابستان(68/23 میلی گرم درلیتر) و کمترین آن در فصل زمستان(14میلی گرم در لیتر) بوده-است. درحالی که بیشترین مقدار آمونیاک در فصل بهار(43/0 میلی گرم در لیتر) و کمترین آن در فصل تابستان(06/0 میلی گرم در لیتر) به دست آمده-است. همچنین نتایج نشان داده که فقط در چاه شماره ی 5 واقع در روستای کته پشت سفلی، غلظت نیترات روند افزایش داشته است و در بقیه ی چاه-ها، داده ها به ترتیب روند افزایشی و کاهشی در غلظت نیترات و آمونیاک نشان داده اند. نتایج بیانگر آن است که میزان نیترات و آمونیاک در کلیه ی نمونه ها، کمتر از مقادیر توصیه ای سازمان بهداشت جهانی می باشد. جهت جلوگیری از افزایش غلظت آمونیاک و نیترات در منابع آب های زیرزمینی، آموزش مداوم به کشاورزان در زمینه ی استفاده ی صحیح ازکودهای شیمیایی و نیز ساخت و بهره برداری از سیستم های جمع آوری فاضلاب شهری توصیه می گردد.