بهره وری در فرهنگ اقتصادی

شروع استفاده از کلمه بهره وری در فرهنگ اقتصادی مربوط به دو قرن قبل است. در بسیاری از نقاط جهان، بویژه در کشورهای صنعتی بهره وری به عنوان یک طرز فکر و فرهنگ تلقی می شود، تفکر پیشبرد و بهبود آنچه که وجود دارد.از مفاهیم علم اقتصاد و مدیریت است که چنین تعریف می شود: «مقدار کالا و یا خدمات تولید شده در مقایسه با هر واحد از انرژی و یا کار هزینه شده بدون کاهش کیفیت یا به این شکل: اثربخشی به همراه کارایی». به دیگر سخن، بهره وری، عبارتست از، بدست آوردن حداکثر سود ممکن، با بهره گیری و استفاده بهینه از نیروی کار، توان، استعداد ومهارت نیروی انسانی، زمین، ماشین، پول، تجهیزات، زمان، مکان و...به منظور ارتقاء رفاه جامعه. بهره وری به نسبت کار انجام شده به کاری که باید انجام می شده اطلاق می شود.می توان گفت برای نخستین بار لغت «بهره وری» توسط فردی به نام «کوئیزنی» در سال 1776 (میلادی) بکار برده شد. بیش از یک قرن بعد یعنی در سال 1833 (میلادی) فردی به اسم «لیتر» بهره وری را «قدرت و توانایی تولید کردن» تعریف کرد.. بر خلاف پندار برخی افراد بهره وری فقط برای صنایع نیست بلکه بهره وری سطوح مختلفی دارد و همه افراد در همه سطوح نقش دارند یعنی اینکه افراد می توانند با تفکر، ابداعات و نوآوری های خود عملا` در چند سطح گوناگون موثر واقع گردند،سطوح مختلف بهره وری عبارت اند از:1- سطح فرد 2- سطح گروه کاری 3- سطح سازمانی 4- سطح رشته های تجاری، خدماتی، صنعتی و یا کشاورزی 5- سطح بخش های اقتصادی 6- سطح ملی و کشوری 7- سطح جهانی در سطوح فردی به دنبال تدابیری برای افزایش بهره وری فردی هستیم. و در سطح گروه نیز به دنبال افزایش بهره وری گروه کاری هستیم. بدیهی است که موضوع بهره وری بیشتر در سطوح سازمانی و رشته ها مطرح می شود و بیشترین ضوابط و شرایط مربوط به بهره وری را می توان در آنها مشاهده کرد. چه بسا برخی مشاغل و حتی برخی دستگاه ها به دلیل انجام فعالیت های موازی و تکراری بودن وظایف سازمانی در یکدیگر ادغام شده و برخی از آنها حذف شده اند. برخی مواقع ایجاب می کند که بدلیل مصالح ملی برنامه ریزان اقتصادی و سیاست گذاران مثلا` در زمان جنگ دستور دهند کارخانه های کالاهای غیرضروری و لوکس اقدام به همکاری با سایر کارخانه های تولید مواد غذائی و حتی کارخانه های ساخت جنگ افزار نمایند و تولید کالای خود را تعطیل نمایند. و یا مصالح عمومی ایجاب می کند جند خانه که در مسیر طرح یک شاهراه واقع گردیده خریداری یا معاوضه گردیده و تخریب شود.