بررسی خطاهای گفتار در زبان فارسی

تاریخچه مطالعات مربوط به خطاهای گفتار حکایت از رویکردهای گوناگون به این پدیده دارد. برخی پژوهشگران با هدف آزمردن نظریه های شناختی به بررسی جنبه ها یی خاص از این پدیده از دریچه روان شناسی زبان پرداخته اند. عده ای دیگر تلاش کرد ها ند تا با دید زبان شناختی به خطای گفتار انو اعی از طبقه بندی را برای آن به دست دهند. اصطلاح های گوناگونی در این حوزه رواج دارد. بررسی و مقایسه تعاریفی که از این اصطلاح ها به دست داده شده نشانگر میزان زیادی از هم پوشی بین تعاریف است، به گونه ای که به نظر می رسد حدود هر یک به روشنی تبیین نشده است.
برای بررسی خطاهای گفتار در زبان فارسی، پژوهشی با استفاده از داده های میدانی انجام شد. تعداد 1064 مورد خطای گفتاری در محو ر زبانی شامل مقوله های واجی، ساختواژی و نحوی، و محور فرازبانی شامل رابطه های جایگزینی، جابه جایی، افزایش، حذف و تلفیق طبقه بندی شدند. هم چنین برای بررسی رابطه متغیرهای جنسیت و میزان تحصیلات با اجزای طبقه بندی و فراوانی خطاها در هر یک از اجزاء، خطاها بر اساس متغیرها تفکیک و در جداول ثبت شدند و 6 نو بت آزمون مجذور خی انجام شد. نتایج آزمون ها نشان داد که بین دو متغیر پژوهش و اجزای طبقه بندی رابطه وجود ندارد. از سری دیگر مشخص شدکه متغیر جنسیت با فراوانی خطاها دراجزای طبقه بندی زبانی و فرازبانی رابطه دارد. هم چنین معلوم شد که بین متغیر میزان تحصیلات و فراوانی خطاها در محور فرازبانی رابطه وجود دارد. اما نتایج آزمون وجود رابطه بین این متغیر و فراوانی خطاها در محور زبانی را رد کرد.