اولویت بندی راه کارهای افزایش بهره وری آب در شبکه های آبیاری و زه کشی با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) (مطالعه موردی: شبکه آبیاری قزوین)

شبکه های آبیاری و زه کشی وسیع ترین توزیع کننده آب کشاورزی به شمار می روند و نقش مهمی در تامین و توزیع بهینه آب دارند. بنابراین برای افزایش بهره وری آب کشاورزی، باید بررسی ها و سرمایه گذاری ها در بخش های مدیریتی، فنی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در این شبکه ها متمرکز شوند. در این پژوهش با بررسی های کتابخانه ای و مراجعه به شبکه آبیاری قزوین، مشورت و مصاحبه حضوری با مسئولین شبکه و مدیران صنعت آب در بخش بهره برداری از شبکه های آبیاری و همچنین با استفاده از گزارش های مطالعات قبلی، راه کارهای موثر در افزایش بهره وری آب شبکه از دیدگاه های مختلف مدیریتی، فنی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی تعیین گردید. به منظور اولویت بندی این راه کارها با استفاده از نظرهای کارشناسان از روش AHP و نرم افزار اکسپرت چویس استفاده گردید. نتایج نشان داد که دیدگاه مدیریتی- بهره برداری با وزن 0/509 در بالاترین اولویت قرار دارد. همچنین پس از رتبه بندی معیارها در هر دیدگاه مشخص گردید که از دیدگاه مدیریتی- بهره برداری استفاده از سیستم های آبیاری تحت فشار در سطح شبکه، از دیدگاه فنی- سازه ای استفاده از سازه های آبگیر نیرپیک در تمام کانال ها، از دیدگاه اقتصادی دریافت هزینه واقعی آب بها، از دیدگاه اجتماعی توصیه و ترویج سیستم های مدرن آبیاری به کشاورزان و از دیدگاه زیست محیطی جلوگیری از تخلیه فاضلاب های شهری، صنعتی و کشاورزی به داخل کانال ها دارای بیش ترین اهمیت می باشند. همچنین در این پژوهش به عنوان نمونه به منظور به کارگیری برترین راه کار افزایش بهره وری از دیدگاه فنی- سازه ای به شبیه سازی کانال L6 از شبکه آبیاری قزوین به کمک مدل هیدرودینامیکی کانال من پرداخته شد. نتایج نشان داد که دریچه های آبگیر نیرپیک از عملکرد بالایی برخوردار بوده و موجب کاهش بخش قابل توجهی از تلفات می گردند.