اسباب و موجبات قاعده «درء»

در یک نگاه، تحقق و فعلیت هرچیزی معلول دو علت است: فاعل و قابل. در مورد قاعده «درء» علت فاعلی برای تحقق و فعلیت آن، وجود شبهه است که تمام الموضوع قاعده را تشکیل می دهد و علت قابلی آن، متعلق و محل عروض شبهه است.
این نوشتار در پی بررسی علل و اسباب اجرایی قاعده «درء» است که عبارتند از: شبهه های ناشی از جهل مغتفره، اجبار، اکراه، اضطرار، مستی، خواب و بیهوشی، فراموشی، هم چنین شبهه های ناشی از تحریک و تلبیس دیگران، ادعای مرتکب، گواهی و اظهارات غیر، درک نادرست از متون قانونی و حقوقی و اقرار ضمنی. هر یک از اسباب مذکوره با شرائطی، رافع مسوولیت و ساقط کننده حد و مجازات است که در متن مقاله به آن پرداخته شده است.