مروری بر توزیع و پایش هورمون ها در محیط و حذف آن ها در سیستم های تصفیه فاضلاب

هورمون های استروئیدی از جمله ترکیبات مختل کننده غدد درون ریز (EDC) هستند، که با ایجاد اثرات منفی بر سلامت انسان، حیوانات و تعادل اکوسیستم، به دغدغه بزرگ جوامع امروزی تبدیل شده اند. در سال های اخیر مطالعات زیادی بر روی توزیع هورمون ها در محیط، به ویژه محیط های آبی و روش های حذف آن ها صورت گرفته است. ورود هورمون ها به محیط، بیشتر با پساب و لجن تصفیه خانه های فاضلاب شهری، فاضلاب بیمارستانی و فعالیت دامداری ها صورت می گیرد. مقادیر اندازه گیری شده در ورودی تصفیه خانه های فاضلاب، لاگون دامداری ها، آب های سطحی و زیرزمینی، غلظت متفاوت هورمون ها را در محدوده نانو گرم بر لیتر نشان می دهد. اما آنچه دارای اهمیت است که در غلظت های جزیی و به میزان نانو گرم بر لیتر نیز اثرات زیست محیطی خود را بر جای می گذارند. تحت تاثیر تجزیه، جذب و انتقال زیستی، مقداری از هورمون ها تجزیه و از فعالیت هورمونی آن ها کاسته می شود. فرایندهای تصفیه فاضلاب شامل تصفیه مقدماتی، اولیه، ثانویه و پیشرفته، مهم ترین راه های جلوگیری از ورود ترکیبات هورمونی به محیط زیست می باشند. لجن فاضلاب نیز توسط فناوری های در دسترس بایستی پیش از ورود به محیط، از وجود هورمون ها پاکسازی گردد. فرایندهای تصفیه فاضلاب در فاز آبی و لجن، تحت تاثیر شرایط عملیاتی مختلف، درصدهای حذف متفاوتی از هورمون ها را نشان می دهند. در این مقاله سعی شده است مشکلات و جنبه های مختلف زیست محیطی هورمون ها مورد بررسی قرار گیرد.