ارزیابی اثرات اجرای طرح هادی بر سکونتگاهای روستایی (مطالعه موردی: شهرستان نیشابور)

طرح هادی روستایی یکی از بنیادترین اقداماتی است که با هدف توسعه روستایی در ایران اجرا شده است. با توجه به روند اجرای این طرح، ارزیابی آن برای برنامهیزی توسعه روستایی ضروری است. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی اثرات کالبدی، اقتصادی و اجتماعی اجرای طرحی هادی اجراشده در شهرستان نیشابور باشد.

پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است. برای گردآوری اطلاعات از روشی میدانی و اسنادی کمک گرفته شده است و براساس آن، اطلاعات 25 روستا در دو گروه روستاهای برخوردار و نابرخوردار درقالب 358 پرسشنامه براساس فرمول کوکران در منطقه گردآوری شده است. همچنین، 35 پرسشنامه از کارشناسان شوراهای اسلامی، دهیاران و کارمندان بنیاد مسکن جمعوری شده است. برای پردازش دادها از روشی آمار توصیفی و استنباطی (کااسکوئر) بهره گرفته شده است.

نتایج نشان میهد پس از اجرای طرح، درزمینه کالبدی، شاخص معابر بهبود یافته است و شاخص محیط زیست روستا شامل آرامستان، دفع زباله، فاضلاب، فضای سبز و جمعوری آهای سطحی موردتوجه قرار نگرفته است. در بعد اجتماعی، شاخص میزان مهاجرت، مشارکت و رضایتمندی و در بعد اقتصادی، شاخصی سرماگذاری و اشتغال در وضعیت مطلوبی قرار دارند.
محدودیت: روشن ساختن زوایای پنهان اجرای طرح هادی و واکاوی آثار کالبدی، اجتماعی و اقتصادی آن بر جامعه روستایی از چالشی پژوهش حاضر محسوب شود.
راهکارهای عملی: با توجه به یافتهی پژوهش، راهکارهای اجرایی مانند تقویت جنبهی زمحیطی، استفاده از یک تیم ناظر محلی در هر سه مرحله ارزیابی، بهرگیری از مدیریت مشارکتی (دولتی- مردمی)، کوتاترکردن بازه زمانی اجرای طرح هادی و... پیشنهاد شود.
اصالت/ ارزش: پژوهش حاضر از این جهت دارای اهمیت است که توان با دست یابی به نقاط قوت و ضعف طرحی ذکرشده به برنامهیزی اصولی برای بهبود زندگی روستاییان اقدام نمود.