مروری بر روش های سنتی بهره برداری از سیلاب با بنای سطوح آبگیر کوچک در استان فارس

سالانه افزون بر 50 میلیارد متر مکعب سیلاب رودخانه های سرزمین ما به هدر می رود و زیان مالی و تلفات ناشی از آن به میلیاردها و ده ها نفر بالغ می گردد. این در حالی است که نزدیک به 90 درصد پهنه سرزمین ما با کمبود آب روبرو است. مردمان مناطق خشک و نیمه خشک به منظور تامین آب مورد نیاز خود برای مصارف کشاورزی، شرب و خانگی مجبور هستند از آب حاصل از بارش ها استفاده کنند. مردمان هوشمند مناطق خشک و نیمه خشک از سالیان دراز خود را با این محیط سخت و خشن سازگار کرده اند. در این مناطق تنها منبع آب قابل دسترس برای آبیاری، سیلاب ها و جریان های موقتی می باشد. مردمان این مناطق آبیاری سیلابی را به عنوان اساس زندگی شان انتخاب کرده اند. استفاده از سیلاب در استان های فارس، سیستان و بلوچستان و خراسان نمودی از کاربری بجا و به هنگام سیل و جریان های سطحی است. قدمت روش های سنتی استحصال آب باران و سیلاب به 3 تا 5 هزار سال می رسد. علیرغم توسعه روش های جدید در بهره برداری از سیلاب، کماکان این روش های بومی در مناطق مختلف از کارایی بسیار خوبی برخوردار هستند. زراعت سیلابی، جمع آوری هرزآب با بنای سطوح آبگیر کوچک در انجیرستان دیم استهبانات و پرزیتون، ساخت آب انبار و آبیاری نخیلات با سیلاب در لارستان، و سطوح آبگیر در کهمره نودون کازرون، کلستان، لایزنگان داراب و آب سرد خفر نمونه های بارزی از هماهنگی با طبیعت خشک و خشن و نمونه هایی از روش های سنتی جمع آوری آب و روش های بهره وری از سیلاب های فصلی در استان فارس است که در مقاله حاضر به آن خواهیم پرداخت.