ویژگی های کانی شناسی و زمین شیمی ذخایر کائولن و آلونیت کوجنق، شمال غرب مشکین شهر استان اردبیل

نهشته های کائولن و آلونیت کوجنق در 18 کیلومتری شمال غرب مشکین شهر، استان اردبیل واقع می باشد. مطالعات صحرایی و میکروسکوپی نشان می دهند که این ذخیره محصول دگرسانی سنگ های آتشفشانی ائوسن با ترکیب آندزیت و تراکی -آندزیت است. این نهشته ها در روی محور دگرسانی اهر – جلفا (ارسباران) قرار دارند. زون های دگرسانی در کوجنق عمدتا آرژیلیکی (کائولینیت)، آرژیلیکی پیشرفته (آلونیت+ کائولینیت) و سیلیسی (کوارتز +کریستوبالیت) بوده که دارای تظاهر سطحی عدسی مانند هستند. با توجه به یافته های کانی شناسی، کانی های سنگ ساز اصلی این ذخیره شامل کائولینیت، آلونیت، کوارتز، و کریستوبالیت بوده که توسط مقادیر کمتری از هماتیت، مونت موریلونیت، آناتاز، روتیل همراهی می شوند. بر اساس شاخص های زمین شیمی نظیر (Ti+Fe)، (Cr+Nb)، (Ba+Sr)، (Ce+Y+La) همراه با درجه تحرک REE ها در سنگهای دگرسان شده نسبت به سنگ های اولیه آندزیتی و تراکی- آندزیتی، به نظر می رسد که محلول های گرمابی درونزاد نقش موثری در تکوین این ذخایر ایفا نموده اند. یافته های زمین شیمی بدست آمده نشان می دهند که درجه تحرک و توزیع عناصر اصلی، فرعی، جزئی و نادر خاکی در طی فرآیندهای کائولینیتی و آلونیتی شدن تابعی از عواملی چون تغییرات دما و pH محلول های دگرسان کننده، جذب سطحی، روبش و تمرکز توسط اکسید های فلزی، و حضور در فاز های کانیایی مقاوم بوده است. عناصر اصلی به جز Si و Al از سمت سنگ منشاء به سمت دگرسانی سیلیسی تهی شدگی نشان می دهند. حضور K و Na در ساختمان آلونیت باعث افزایش آنها در زون آلونیتی شده است. عناصر لیتوفیل درشت یون در طی فرآیند دگرسانی تهی شدگی نشان می دهند. LREE نسبت به HREE غنی شدگی نشان می دهند. شواهد صحرایی و کانی شناسی نظیر حضور گوگرد طبیعی و آلونیت در نمونه های مورد مطالعه آشکار می کنند که محلول های اسید سولفاتی اپی ترمال عامل اصلی پیشرفت فرایند کائولینیتی وآلونیتی شدن در طی تکوین ذخایر کوجنق بوده اند. مقایسه ای که بین ذخیره کائولن کوجنق با دیگر انواع مشابه در ایران انجام گرفته، نشان می دهد که کانسار کائولن کوجنق از نظر خصوصیات زمین شناسی بهترین مطابقت را با ذخایر کائولن زنوز و قلندر در آذربایجان شرقی دارد. از آنجائیکه چنین محیط های اپی ترمالی با کانی زایی فلزات قیمتی مثل طلا همراهند مطالعات بیشتر در این منطقه را توجیه پذیر می نماید.