تاثیر شدت های مختلف چرایی بر بیوماس اندام هوایی و زیر زمینی گونه Bromus tomentellus Bioss درمنطقه حفاظت شده بیجار

این مطالعه به منظور تعیین رابطه بیوماس اندام هوایی و اندام زیر زمینی و ارزیابی تاثیر شدت های چرای دام بر کمیت بیوماس گونه Bromus tomentellusدر منطقه حفاظت شده (قرق) و مناطق همجوار در شهرستان بیجار استان کردستان انجام شد. پس از تعیین سه منطقه نمونه برداری به عنوان تیمارهای مختلف چرای دام (در مجاورت یکدیگر) و با در نظر گرفتن خصوصیات توپوگرافی یکسان تیمارها، نمونه برداری از پوشش گیاهی در هر سه تیمار به روش تصادفی- سیستماتیک در قالب 20 پلات یک متر مربعی و در طول 2 ترانسکت عمود بر یکدیگر به طول 100 متر انجام شد. به منظور تعیین رابطه احتمالی میان وزن بیوماس اندام هوایی و اندام زیرزمینی در هر یک از تیمارها، از رگرسیون خطی ساده استفاده شد. مقایسه داده ها در سه تیمار از طریق تجزیه واریانس یک طرفه و آزمون دانکن با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج نشان داد که رابطه رگرسیونی معنی داری بین بیوماس اندام هوایی و اندام زیرزمینی این گونه در تیمارهای مختلف برقرار است. افزایش شدت چرای دام منجر به کاهش معنی دار بیوماس اندام هوایی، اندام زیرزمینی و بیوماس کل گونه مورد ارزیابی گردیده است. بدین ترتیب که چرای متوسط و چرای سنگین نسبت به قرق (چرا نشده) به ترتیب معادل 37 و 80 درصد بیوماس اندام زیر زمینی را کاهش داده اند. از طرفی میزان متوسط بیوماس کل در تیمارهای قرق، چرای متوسط و چرای سنگین به ترتیب معادل 839، 488/75 و 132/88 کیلوگرم در هکتار برآورد شده است. هم چنین با افزایش شدت چرای دام سهم نسبی اندام هوایی کاهش و بر سهم نسبی اندام زیرزمینی افزوده شده است. سهم نسبی بیوماس اندام هوایی از بیوماس کل در تیمارهای قرق، چرای متوسط و چرای سنگین به ترتیب 54/97، 61/42 و 64/34 درصد و سهم اندام زیرزمینی 45/03، 38/58 و 35/66 درصد برآورد گردید. به طور کلی شدت های مختلف چرای دام کاهش محسوسی بر بیوماس اندام هوایی و بیوماس اندام زیرزمینی گونه مذکور داشته اند، بنابراین توجه مدیران اکوسیستم های مرتعی را در جهت حفاظت خاک و جلوگیری از قهقرای این گونه مهم مرتعی ضروری می سازد.