شاخصه های جامعه نتیجه گرا و تکلیف مدار

یکی از مباحثی مهمی که این روزها از سوی محافل روشنفکری با جدیت بدان پرداخته می‌شود، مقوله تکلیف‌گرایی و نتیجه‌گرایی است که هم در حوزه فردی و هم در حوزه روابط اجتماعی قابل طرح است. این مساله مانند بسیاری از مسایل دیگر، ارمغان چالش‌برانگیزی و سوال آفرینی جریان علوم انسانی غربی است.اندیشمندان غربی در راستای دوگانه‌سازی‌های مغلطه‌آمیز خود با ایجاد تقابل‌های کاذب میان نتیجه و تکلیف تلاش دارند جامعه مدرن خود را جامعه ای نتیجه گرا، حق‌گرا و انسانی جلوه دهند و در مقابل، جوامع سنتی و به‌ویژه دینی را تکلیف‌گرای صرف معرفی کنند.آن‌ها با انتساب ویژگی‌های مثبتی چون عقلگرایی، آزادی و برابری به جامعه نتیجه‌گرای مدرن، جامعه تکلیف‌گرا را جامعه‌ای اسیر و در بند سنت‌های غیر عقلانی جلوه می‌دهند. از این رو لازم است ضمن روشن کردن فضای مفهومی این دو مقوله ، مختصات هر کدام بیان شود.دراین نوشتار تلاش داریم تا با بیان شاخص‌های جوامع تکلیف گرا و نتیجه گرا به روشن تر شدن این بحث کمک کنیم...