نقد و بررسی دیدگاه جهمیه و هذیلیه درباره عدم جاودانگی

پیرامون دوام و ماندگاری بهشت و جهنم در میان مسلمانان اختلافی نیست مگر فرقه جهمیه و هذیلیه از معتزله که در این مساله با بقیه ی مسلمانان اختلاف نمودند و بر این باورند که بهشت و جهنم پس از مدتی به سکون و ایست کامل خواهند رسید.
با توجه به تقارن دیدگاه های این دو فرقه، در این مقاله، نظرات و آرای آنان به صورت آمیخته نقل شده است.
نخست به بیان نظرات جهمیه و هذیلیه و ادله عقلی و نقلی که برای اثبات مدعایشان از آن بهره جستند، پرداخته شده است و به دنبال آن، ادله شان پس از بررسی دقیق مورد نقد قرار گرفته است. سپس برای اثبات جاودانگی بهشت و جهنم با استفاده از آیات قرآن و روایات معصومان (ع) و دیدگاه های اندیشوران و متکلمان و مفسران از قدماء و متاخران و معاصر به ارزیابی و نقد دیدگاه های آنان پرداخته شده است.