تحولات مورفولوژی زراعی سکونتگاه های روستایی دهستان صالحان (شهرستان خمین) دوره 85- 1341

مورفولوژی زراعی به عنوان جزئی از ساخت زراعی سکونتگاه های روستایی کشور تحول پذیر است. این تحولات که ماهیتی ساختاری-کارکردی دارد، پیوسته در حال وقوع است. اما، در جریان اصلاحات ارضی ساخت زراعی تحولات ناگهانی و سریعی را تجربه نمود. به دنبال آن، مالکین افزایش یافتند، مکانیزاسیون وارد روستا شد و جامعه ی روستایی وارد مرحله ی جدیدی از صورت بندی اجتماعی- اقتصادی یعنی دنیای سرمایه داری (البته شبه سرمایه داری) شد. اگرچه، تحول خصیصه ی هر نظامی است، اما پیامدهای حاصل از این تحولات حائز اهمیت است.
این پژوهش، با هدف توصیف و تحلیل مورفولوژی زراعی در دهستان صالحان تحت تاثیر عوامل و نیروهای اجتماعی – اقتصادی انجام گرفته است. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است و برای جمعآوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای و میدانی و ابزارهایی نظیر پرسشنامه و نقشه استفاده گردید. جامعه ی آماری مورد بررسی، دهستان صالحان (شهرستان خمین) می باشد که دارای 9574 نفر جمعیت در سال 1385 بوده است. برای انتخاب روستاها و خانوارهای نمونه از روش های نمونه گیری طبقه بندی احتمالی و مکانی استفاده شده است. بر اساس این روش ها، 3 روستا (روستاهای میشیجان علیا، خراوند و دیوکن) و 174 بهره بردار انتخاب گردیدند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که مورفولوژی زراعی (اعم از اندازه قطعات، شکل قطعات و غیره) در جریان اصلاحات ارضی متاثر از تغییر در ساختار مالکیت (بزرگ مالکی به خردهمالکی)، تغییر در منابع آب مورد استفاده و تغییر شیوه ی کشت (به عبارتی متاثر از تحول در نظام سنتی تولید) تحول یافته است که زمینه ساز افزایش درآمد و اشتغال روستاییان گردید.