اولین گزارش از بیماری زایی Alternaria interrupta روی کلم برگی (Brassica oleracea L. var. capitata) از ایران

به منظور شناسایی گونه های مسئول در ایجاد بیماری لکه سیاه کلم برگی در طول تابستان و پائیز سال 1391، نمونه های برگ های آلوده از مزارع تحت کشت کلم در ارومیه جمع آوری شدند و هرکدام داخل پاکت کاغذی جداگانه قرار داده شد و به آزمایشگاه منتقل شد. عمل جداسازی قارچ ها با کشت نمونه های گیاهی روی محیط های کشت PCA (سیب زمینی- هویج-آگار)، PDA (سیب زمینی- دکستروز-آگار) و WA (آب-آگار) انجام گرفت. قارچ های رشد کرده با مشخصات جنس Alternaria با استفاده از روش تک هاگ کردن خالص سازی شدند. شناسایی گونه ها با استفاده از روش توصیه شده سیمونز (Simmons 2007) و در شرایط کنترل شده شامل دمای 25 درجه سلسیوس، دوره نوری/ تاریکی 8/16 ساعته زیر نور سفید فلورسنت، محیط کشت PCA و بعد از گذشت 7-5 روز انجام گرفت. گونه A. interruptaبا مشخصات زیر شناسایی شد: پرگنه ی قارچ به رنگ خاکستری روشن تا قهوه ای روشن بوده و حلقه های متحدالمرکز از رشد و هاگزایی را نشان می دهد (شکل a1). میسلیوم های رویشی هم در داخل و هم در سطح محیط کشت رشد می کنند. هاگ بر اولیه بلند بوده و معمولا بصورت انفرادی تولید می شود. زنجیره های هاگ ها اغلب ساده بوده و تعداد 17-8 هاگ در هر زنجیره تشکیل می شود که 4-3 هاگ موجود در ابتدای زنجیره بزرگ تر از بقیه هاگ ها هستند. هاگ های بزرگ تر بیضی شکل کشیده بوده، 6-4 بند عرضی و 1 بند طولی در عریض ترین بخش خود دارند و اندازه آنها 8-7×45-30 میکرومتر است (شکل b1). هاگ هایی که در بخش بالایی زنجیره قرار دارند تخم مرغی شکل بوده و اندازه آنها 6-4×20-10 میکرومتر است و 3-0 بند عرضی و ندرتا 1 بند طولی دارند (شکل c1). کاهش ناگهانی در اندازه هاگ ها در زنجیره دیده می شود که مهم ترین مشخصه این گونه است. دیواره خارجی هاگ ها صاف تا منقوط است. رنگ هاگ ها قهوه ای تیره و هاگ برها قهوه ای روشن است. آزمون بیماری زایی جدایه های این گونه روی برگ های جدا شده از گیاهان 3 ماهه کلم برگی انجام گرفت. ابتدا برگ های کلم زیر شیر آب شسته شده و توسط اتانول 70 درصد ضد عفونی سطحی شدند. برگ ها داخل ظروف پلاستیکی حاوی یک عدد کاغذ صافی مرطوب قرار داده شدند. حلقه های به قطر 5 میلی متر از حاشیه در حال رشد فعال پرگنه های قارچ (5-4 روزه) برداشته شد و در سطح پهنک برگ قرار گرفت، به طوری که قارچ مماس با سطح برگ باشد. درب ظروف جهت حفظ رطوبت بسته شد و مجموعه در اتاقک رشدی با دمای 25 درجه سلسیوس به مدت یک هفته نگهداری شد. در نمونه های شاهد از حلقه های محیط کشت بدون قارچ استفاده شد. بعد از گذشت این مدت نشانه های بیماری شامل زردی و قهوه ای شدن بافت برگ در اطراف محل مایه زنی دیده شد، در شکل1. پرگنه قارچ (a)، زنجیره هاگ (b) و هاگ بر و هاگ های بزرگ تر (c) در گونه A. interrupta Fig. 1. Fungal colony (a)، conidial chain (b) and conidiophore and larger conidia (c) in A. interrupta شکل2. برگ کلم مایه زنی شده توسط جدایه ای از گونه A. interrupta(a) و تیمار شاهد (b) Fig. 2. Cabbage leaf inoculated with an isolate of A. interrupta (a) and control treatment صورتی که در تیمار شاهد هیچ گونه نشانه ای دیده نشد (اشکال a2 و b2). عمل کشت و جداسازی مجدد قارچ تلقیح شده از برگ های آلوده شده کلم انجام گرفت و لذا اصول کخ در مورد جدایه های این گونه به اثبات رسید. گزارش های قبلی مبنی بر وجود گونه های Alternaria brassicicola، A. brassicae و A. raphaniمرتبط با آلودگی کلم در ایران وجود دارد (Ershad 2009) و این اولین گزارش از وجود و بیماری زایی گونه A. interruptaروی کلم در ایران است.