ارزیابی تنوع موجود در توده های مختلف گیاه پنیرباد Withania coagulans (Stocks) Dunal با تجزیه و تحلیل آماری چندمتغیره

گیاه پنیرباد (Withania coagulans)، متعلق به خانواده سولاناسه، در زمره گیاهان داروئی و چند منظوره ای است که در ایران پراکنش بسیار محدودی داشته و منحصرا در برخی از رویشگاه های جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان پراکنش دارد. در این پژوهش، 20 توده مختلف گیاه پنیرباد از رویشگاه های مختلف استان سیستان و بلوچستان جمع آوری شده و تنوع ژنتیکی آنها براساس صفات مورفولوژیکی و با تجزیه آماری چند متغیره مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان دهنده وجود تفاوت معنی دار در صفات مورد بررسی بود (05/0>p). در بین صفات مورد بررسی، تعداد شاخه جانبی و طول ریشه به ترتیب با 82/60 و 28/13 درصد، بیشترین و کمترین ضریب تنوع را نشان داد. در بین توده های مختلف مورد بررسی توده های منطقه پیگل و دامین از نظر اکثر صفات مورد بررسی بهتر از سایر توده ها بودند. نتایج حاصل از تجزیه به مولفه های اصلی نیز نشان داد که سه مولفه اول با مقادیر ویژه بیشتر از یک، جمعا 62/82 درصد از کل تغییرات موجود بین توده ها را توجیه نمودند. تجزیه خوشه ایانجام شده به روش Ward و فاصله اقلیدسی، توده های مورد بررسی را در 3 گروه طبقه بندی نمود. با توجه به نتایج گروه بندی، ارتباطی بین تنوع ژنتیکی و فاصله جغرافیائی توده ها مشاهده نگردید و این امر بیانگر تاثیر سایر عوامل به غیر از الگوی پراکنش جغرافیائی در تنوع ژنتیکی است. براساس نتایج این تحقیق، تنوع ژنتیکی قابل توجهی بین توده های پنیرباد موجود در کشور وجود دارد. استفاده از این اطلاعات در تدوین برنامه های حفاظت و به نژادی این گیاه می تواند مفید واقع شود.