ساخت افعال سبک رمزگردانی شده ترکی آذری- فارسی براساس مدل زبان ماتریس

تحقیق حاضر، ساخت افعال سبک رمزگردانی شده ترکی آذری فارسی را از منظر «مدل زبان ماتریس» مورد مطالعه قرار داده است. داده ها با حضور در کلاس و ضبط و یادداشت برداری از تعاملات رسمی و غیر رسمی چهار نفر از معلمان با صد نفر از دانش آموزان دوزبانه کلاس های ابتدایی و همچنین مصاحبت با هشت نفر از معلمان دو زبانه جمع آوری شدند. بررسی داده های جمع آوری شده نشان داد که در ساخت افعال سبک رمزگردانی شده، سازه های غیر فعلی زبان فارسی (اسم ها، صفت ها، قیدها و گروه های حرف اضافه ای)، به عنوان عناصر درونه با افعال سبک ترکی آذری ترکیب می شوند و در جملات زبان ترکی آذری به کار می روند. زبان ترکی آذری به عنوان زبان ماتریس، چارچوب ساخت واژی نحوی این جملات را تعیین می کند. این بخش از داده ها با اصول مدل زبان ماتریس انطباق کامل دارد. اما کاربرد ساخت افعال سبک رمزگردانی شده ترکی آذری فارسی در جملات سببی ترکی آذری، اصل ترتیب تک واژهای مدل زبان ماتریس را نقض می کند. بررسی ساخت های سببی رمزگردانی شده نشان داد که سازه غیر فعلی زبان فارسی به عنوان عنصر درونه، نه تنها در سطح مفهومی واژگانی، بلکه در سطح گزاره موضوع نیز فعال می شود. فعال شدن سازه غیر فعلی زبان درونه در سطح گزاره موضوع و به دنبال آن، اعمال نحو زبان درونه بر بند متمم سببی رمزگردانی شده، نه تنها بر بسط و گسترش اصل ترتیب تک واژهای مدل زبان ماتریس تاکید دارد، بلکه نشان دهنده تاثیرپذیری نحو از واژگان است که تاییدی بر عدم استقلال نحو از واژگان به شمار می آید.