لحظه اخلاق زیست محیطی؛ لحظه افتراق؟

این که آیا خلاقیت معماری سرشتی بیشتر هنری یا مهندسی دارد پرسشی است که تاریخی طولانی دارد ولی در عین حال هرگز پاسخی قطعی نیافته است. بحث هواداران جبهه هنری می تواند این باشد که با فناوری باید به منزله وسیله ای در خدمت یک هدف برخورد نمود و فناوری به تنهایی نمی تواند به زندگی ما معنا ببخشد. از سوی دیگر هواداران جبهه مهندسی نیز می توانند این بحث را مطرح کنند که خوب حل کردن مسائل منجر به راه های بهتری برای گذران زندگی روزمره می شود و این امر به نوبه خود زیبایی خاص خودش را به بار می آورد که فراتر از آن چیزی است که زیبایی شناسی مرسوم ابژه های زیبا به ما ارزانی می دارد. این دوگانه از جمله نشانگر رابطه پر فراز و نشیب نظام های ارزشی معماری و سایر هنرها است، چرا که هرچند همه آنها در برخی تلقی ها از زیبایی و نقش کنش خلاقه در ارتقای زندگی مخاطبان اشتراکاتی دارند تفاوتهایی که بین معماری (و به همان ترتیب سایر هنرهای کاربردی) و فرمهای کمتر کاربردی خلاقیت هنری دیده می شوند در ارزشهای مرتبط با آنها نیز منعکس هستند. به عبارت دیگر نظام های ارزشی معماری همواره به موازات نظام های ارزشی سایر رشته ها حرکت نمی کنند. مقاله حاضر با نظری به پاره ای مقاطع کلیدی تاریخ معماری مدرن نشان می دهد که اشتراکات و افتراقات نظامهای ارزشی معماری با سایر هنرها تا چه اندازه است و سپس این بررسی را به ظهور امروزی اخلاق زیست محیطی تسری می دهد تا این بحث را مطرح کند که به رغم لحن واقعیت گرا و غیر ایدئولوژیک اخلاق زیست محیطی این اخلاق نشانه ایی از دور دیگری از جدایی ارزشهای معماری و هنری از یکدیگر دارد که در آن، احتمالا نه برای اولین بار، سرمایه امر اخلاقی نه در نشانه شناسی و زیبایی شناسی خود ابژه بلکه در روندهای شکل گیری آن، و از آن مهم تر در قابلیت های اثر در ارتقای زندگی نهاده می شود.