علم سنجی: مروری بر مفاهیم،کاربردها و شاخص ها

در عصر حاضر به دلیل رشد روزافزون دانش و افزایش رقابت در آن، ارزیابی محصولات علمی با استفاده از روش های علم سنجی، تبدیل به موضوعی بسیار مهم و ضروری شده است. علم سنجی به تعبیری ساده، دانش اندازه گیری علم است. شاخص های علم سنجی سه دسته هستند: معیارهای بهره وری که بهره وری پژوهشگر یا گروه پژوهشی را اندازگیری می کند، معیارهای تاثیر که کیفیت (یا عملکرد) مجلات، پژوهشگران یا گروه پژوهشی را می سنجد و معیارهای ترکیبی که هدف این دسته از شاخص ها خلاصه کردن هر دو معیار بهره وری و تاثیر در یک عدد است. مطالعه های علم سنجی با ارزیابی اولویت ها، چشم اندازها و ظرفیت ها، به سیاست گذاران و مدیران دانشگاه ها و روسای مراکز پژوهشی در تخصیص بودجه، توازن بودجه با هزینه، انتصابات، ارتقای پژوهشگران و موسسات کمک نموده و منجر به شناخت بهتر نقاط قوت و ضعف مجموعه های تحت پوشش شان می شود. ضمن این که این دانش نوین می تواند کمک به ارزیابی و رتبه بندی اصولی دانشگاه ها ومراکز پژوهشی نماید. از این رو این مقاله، مروری بر مفاهیم علم سنجی و کاربردهای آن دارد و به بررسی شاخص های علم سنجی می پردازد.