پارازیتوییدهای تخم سن گندم (Eurygaster integriceps Puton) و درصد پارازیتیسم تخم در منطقه کورائیم استان اردبیل

سن گندم، Eurygaster integriceps Puton، آفت اصلی گندم در منطقه کورائیم استان اردبیل می باشد. در این تحقیق طی سال های 1386 و 1387 گونه های پارازیتویید تخم سن گندم در منطقه کورائیم جمع آوری و شناسایی شدند. همچنین درصد پارازیتیسم تخم در 14 محدوده تعریف شده مختلف در این منطقه تعیین گردید. محدوده های 1 تا 3 در مزارع با کشت آبی گندم با وجود گونه های مختلف درخت در حاشیه مزارع و محدوده های 4 تا 14 در مزارع با کشت دیم گندم و عدم وجود درخت در حاشیه مزارع انتخاب شدند. بعد از مهاجرت حشرات کامل سن گندم از پناهگاه های زمستانی به سوی مزارع گندم از مرحله ی به ساقه رفتن تا مرحله ی رسیدگی گندم تعداد 10 کادر (1× 1 متر) تصادفی در هر محدوده به صورت هفتگی نمونه برداری شد. در منطقه کورائیم دو گونه زنبور پارازیتویید به نام های Trissolcus grandis Thomson (Hym.: Scelionidae) و Ooencyrtus telenomicidia (Vassiliev) (Hym.: Encyrtidae) به عنوان پارازیتویید تخم های سن گندم شناسایی شدند. زنبور T. grandis بیشترین فراوانی را در محدوده های 1 تا 3 (مزارع آبی گندم و وجود گونه های مختلف درخت در حاشیه مزارع) داشت؛ درصورتیکه در محدوده های 4 تا 14 (مزارع دیم گندم و عدم وجود درخت در حاشیه مزارع) فراوانی O. telenomicidia در مقایسه با T. grandis بیشتر بود. در بررسی های مزرعه ای مشاهده گردید که درصد پارازیتیسم در هر دو سال مورد بررسی در محدوده 1 تا 3 در مقایسه با محدوده های 4 تا 14 به طور معنی داری بیشتر بود. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که درصد پارازیتیسم طی مراحل مختلف رشدی گندم و از سالی به سال دیگر متغیر است. طوری که در اوایل گلدهی گندم تعداد تخم های گذاشته شده سن بیشتر و درصد پارازیتیسم کمتر بود؛ درصورتی که در اواخر شیری شدن تا خمیری شدن تعداد تخم های گذاشته شده سن کمتر و درصد پارازیتیسم بیشتر بود. این نتایج می تواند در مدیریت تلفیقی سن گندم در این منطقه مفید باشد.