بلایت ریزوکتونیایی آزولا در مزارع برنج شمال ایران

سرخس آبی یا آزولا (Azolla filiculoides) گیاهی بیگانه است که در سال 1986 از کشور فیلیپین به عنوان کود سبز مزارع برنج به کشور وارد شد. شرایط آب و هوایی مزارع برنج و سایر منابع آبی، حوضچه ها و رودخانه های شمال ایران شرایط بسیار مناسبی برای تکثیر و رشد آن را فراهم نمود (1). در تابستان 1379 بلایت آزولا در مزارع برنج آلوده به بیماری شیت بلایت در ایستگاه تحقیقاتی برنج آمل مشاهده گردید. بلایت موجب قهوه ای شدن کلنی های شناور A. filiculoidesگردیده بود. اندام های آلوده آزولا پس از ضدعفونی سطحی با سدیم هیپوکلریت نیم درصد با آب مقطر سترون شسته و روی کاغذ صافی سترون خشک گردید و روی محیط کشت اسیدی PDA کشت داده شدند. پس از چند روز پرگنه های بدست آمده با روش نوک ریسه خالص سازی شدند. براساس خصوصیات کشت و ریخت شناختی شامل وجود ریسه های قهوه ای رنگ با انشعابات عمودی، فرورفتگی در محل اتصال انشعاب، ضخامت ریسه و ماهیت چند هسته ای بودن آن با رنگ آمیزی با KoH، Safranin-o و اسکلرت های قهوه ای تیره، قارچ جداشده Rhizoctonia solani تشخیص داده شد. این قارچ اخیرا از آزولاهای آلوده در مزارع برنج کره به عنوان R. solani AG1-1A براساس مقایسه rDNA ITS تشخیص داده شد و روی گیاه آزولا بیماری زایی آن به اثبات رسید (2). با توجه به اینکه بلایت آزولا در مزارع برنج آلوده به بیماری شیت بلایت مشاهده و قارچ R. solani از آنها جداسازی شده است احتمال دارد که عامل بلایت آزولا و شیت بلایت مشابه با آنچه باشند که در کره گزارش شده است. حالت شناور بودن گیاه آزولا خطر انتقال ریزوکتونیارا به مزارع برنج یا سایر آبراه ها را فراهم می نماید.