ارزیابی سودمندی عملکرد و بهره وری اقتصادی کشت مخلوط سویا با ریحان (Ocimum basilicum L.) و گاوزبان اروپایی (Borago officinalis L.)

استفاده از رابطه های ریاضی در بررسی سودمندی کشت مخلوط علاوه بر ارزیابی دقیق اقتصادی و رقابتی امکان مقایسه سیستم های مختلف کشت مخلوط را نیز فراهم می آورد. به منظور تحلیل بهره وری اقتصادی و رشدی سیستم های کشت مخلوط سویا (رقم ویلیامز) با ریحان(Ocimum basilicum L.) و گاوزبان اروپایی(Borago officianalis L.) که تحت آزمایشی به صورت طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار و 9 تیمار در سال 1390 در مزرعه ای واقع در 10 کیلومتری غرب شهرستان شیروان (خراسان شمالی) اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل کشت خالص سویا، ریحان و گاوزبان اروپایی و ترکیب های جایگزینی سویا با دو گیاه مذکور در نسبت های 25:75، 50:50 و 75:25 بودند. از شاخص های رقابتی نسبت برابری زمین (LER)، ضریب ازدحام نسبی (K)، غالبیت (A)، نسبت رقابت (CR)، شاخص بهره وری سیستم (SPI)، کاهش عملکرد واقعی (AYL)، نسبت معادل سطح-زمان (ATER) و شاخص رقابت (CI) و از شاخص های اقتصادی سودمندی مالی (MAI) و سودمندی کشت مخلوط (IA) استفاده گردید. نتایج نشان دهنده برتری کشت مخلوط نسبت به تک کشتی بود. شاخص های غالبیت در تمام نسبت های کشت حاکی از غالبیت سویا در مقایسه با ریحان و گاوزبان اروپایی بود. بررسی نتایج نشان دهنده رابطه میان شاخص های رقابتی و اقتصادی بود، به طوری که تیمارهایی که در آنها نسبت برابری زمین و ضریب ازدحام نسبی بیشتر از یک مشاهده شد، از نظر اقتصادی نیز سودمند بودند. به طور کلی، در میان نسبت های کاشت به لحاظ سودمندی عملکرد و بهره وری اقتصادی در نسبت های 75% سویا: 25% ریحان و 50% سویا: 50% گاوزبان اروپایی در مقایسه با سایر نسبت ها برتری وجود داشت. بررسی شاخص ها بیانگر برتری رشدی و اقتصادی سیستم کشت مخلوط سویا با ریحان نسبت به گاوزبان اروپایی بود.