استعدادیابی اراضی زراعی استان های تهران و البرز برای کشت کلزا با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)

استعداد یابی اراضی در کشاورزی براساس منابع محیطی موجود در هر منطقه نظیر اقلیم، خاک و توپوگرافی پستی و بلندی اولین گام در توسعه نظام های کشاورزی پایدار است. به همین منظور در این تحقیق استعداد اراضی استان های تهران و البرز جهت کشت کلزا با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از هم پوشانی لایه های اطلاعاتی نقشه های استعداد اراضی براساس عوامل اقلیمی مورد نیاز کلزای زمستانه (درجه روز رشد فعال از کاشت تا شروع دوره روزت، درجه روز رشد فعال از کاشت تا شروع گلدهی، درجه روز رشد فعال از کاشت تا برداشت، میانگین بیشینه و کمینه دما در طول دوران رشد و تعداد روز یخبندان در منطقه مورد مطالعه)، به روش حداکثر محدودیت نشان داد که اغلب اراضی منطقه مورد مطالعه (85/ 34 درصد) از نظر اقلیمی برای کشت گیاه کلزا دارای تناسب متوسط (S2) می باشند. در حدود 17/ 30 درصد از اراضی واقع در شمال و جنوب شرق منطقه مورد بررسی از نظر اقلیمی از عدم تناسب (N) برای کشت کلزا برخوردارند. دلیل این امر را می توان به وقوع دماهای تا 26- درجه سانتی گراد در مناطق شمیرانات و دماوند و تا 32- درجه سانتی گراد در منطقه فیروزکوه در دوران رشد روزت کلزا و همچنین عدم تامین درجه روز رشد فعال لازم در مراحل روزت، گلدهی و برداشت کلزا نسبت داد. همچنین در جنوب شرق منطقه مورد مطالعه وقوع دماهای بیشتر از 27، 30 و 35 درجه سانتی گراد به ترتیب در دوران گلدهی، غلاف بندی و رسیدگی کلزا این مناطق را برای کشت کلزا نامناسب کرده است. نتایج حاصل از نقشه های به دست آمده نشان می دهد که 51/ 18 درصد از اراضی مورد بررسی از نظر اقلیمی از تناسب خوب (S1) برای کشت کلزا برخوردارند. نتایج ارزیابی لایه های مختلف هم پوشانی شده (شامل لایه های: اقلیم، کاربری اراضی، توپوگرافی و خاک) به روش حداکثر محدودیت نشان می دهد که حدود 12/ 83 درصد از اراضی منطقه مورد نظر برای کشت کلزا نامناسب (N) می باشند. محدودیت اقلیم و خاک از جمله عوامل مهم محدودکننده کشت کلزا در این مناطق است. همچنین تنها 9/ 7 درصد از اراضی منطقه مورد مطالعه از تناسب خوب (S1) برای کشت کلزا برخوردارند.