نکاتی جهت افزایش کیفیت گزارش دهی مطالعات مداخله ای

سردبیر محترم مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی مقاله ای با عنوان تاثیر به کارگیری روش تقلید از نسخه با نام ابداعی Prescomime بر یادگیری و رشد مهارت های بالینی دانشجویان پزشکی در درس داروشناسی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی. 1393; 14 (12): 1087-1096 به چاپ رسیده است(1). این مطالعه به صورت مداخله ای تک گروهی صورت گرفته است. با توجه به این که نتایج مطالعات کارآزمایی در تصمیم گیری های بهداشتی و درمانی کاربرد دارند، ذکر چند نکته برای اطمینان از قابل استفاده بودن این روش آموزش در موارد مشابه قابل بحث است، از آنجایی که روش اجرای مناسب و به کارگیری روش آماری مناسب برای افزایش بهبود کیفیت کارآزمایی بالینی ضروری است(2و3)، لذا نکات زیر این مطالعه قابل تامل می باشد. در مطالعه حاضر نحوه ورود افراد داوطلبانه ذکر شده است در حالی که در روش کار بیان شده که برای افرادی که شرکت داشته اند امتیازاتی در نظر گرفته شده و چنانچه فرد شرکت ننماید با کسر نمره مواجه می شود و این در حالی است که با یکی از اصول مهم در مطالعات که ورود و خروج آزادانه افراد از مطالعه می باشد در تعارض می باشد(4). از طرفی، مداخله در قالب یک واحد درسی ارائه شده است، رضایت و داوطلب بودن فرد دیگر مفهوم پیدا نمی کند و دانشجو باید واحد ارائه شده در آن ترم را انتخاب کند، که از این منظر نیز، می توان گفت که داوطلبانه بودن آزمودنی در این پژوهش، احتمالا کاربرد نداشته است. در خصوص مقایسه گروه مداخله و گروه عدم مداخله نیز چند ابهام وجود دارد اول آن که آیا سوالات آزمون نهایی بین دو گروه یکسان بوده است یا کیفیت سوالات متفاوت بوده که قطعا تفاوت کیفیت سوالات در نمره دانشجویان تاثیرگذار خواهد بود و حداقل کاری که می بایست در این پژوهش اشاره می شد، این است که در هر دو ورودی از یک امتحان واحد استفاده شده است، در غیر این صورت قسمتی از تفاوت ها می تواند ناشی از تفاوت در نحوه ارزیابی دو گروه باشد. از طرفی با توجه به این که استاد مربوطه از وضعیت مداخله در دو گروه مطلع بوده است و اصطلاحا ماسکه (Blind) نبوده است این امکان وجود دارد در جهت حمایت از طرح پیشنهادی خود در گروه مداخله با ارفاق و در گروه عدم مداخله سخت گیرانه نسبت به نمره دهی اقدام نموده باشد. نکته دیگر، مشخص نیست افزایش رضایتمندی دانشجویان چگونه سنجیده شده است، دانشجویان حاضر درس مربوطه را در شرایط مداخله مربوطه گذرانده اند و شرایط عدم مداخله را تجربه ننموده اند، لذا رضایت مندی اولیه ای وجود نداشته که با شرایط بعد از مداخله مقایسه و متوجه افزایش رضایت مندی شویم. آنالیز واریانس برای مقایسه میانگین بیش از دو گروه استفاده می شود در حالی که در مطالعه حاضر دو گروه مقایسه شده اند ضمنا در نتایج نیز مشخص نشده است که از این آزمون در کجا استفاده شده است. یکی از قسمت های مهم یک مقاله، روش اجرا و آنالیز داده ها و تطابق آنچه در روش اجرا و نتایج بیان شده است، می باشد و باید دارای پیوستگی باشد(5). این در حالی است که چنین موردی در زمینه آزمون های آماری استفاده شده در این مقاله صدق نمی کند. امید است، این دست نوشته و موارد مشابه، مورد توجه خوانندگان قرار گرفته و با رعایت نکاتی هر چند اندک، باعث بهبود گزارش مقالات و در نتیجه افزایش اطمینان به نتایج پژوهش ها شد(6).