بررسی فرآیندهای پس از نهشت شدن: نمونه مورد مطالعه، تپه فریزی در دشت سبزوار

محوطه های باستانی پس از طی فرآیند متروک و در نهایت نهشت شدن در مدت زمان طولانی تحت تاثیر فرآیندهای طبیعی و غیر طبیعی تغییر ریخت داده و با توپوگرافی جدیدی نمایان می شوند. طی این فرآیند، عوامل طبیعی با توجه به مشخصات و اقتضاهای زیست'' بومی و منطقه ای از یک طرف و عوامل غیر طبیعی نظیر فعالیت های متعدد انسانی از طرف دیگر، به شکل های مختلف در جهت تغییر ریخت محوطه و آثار آن ایفای نقش می کنند. در واقع، تجزیه و تحلیل این عوامل در بافت محوطه باستانی، فرآیندهایی را که سرگذشت استقرار را پس از شکل گیری لایه های فرهنگی شکل می دهند، آشکار می سازد. به بیان دیگر، با مطالعه فرآیندهای پس از نهشت شدن (Post depositional processes) در یک محوطه، در پی دستیابی به اطلاعات و الگوهایی هستیم که موجب شکل گیری ریخت و ناهمواری محوطه به شکل معاصر آن شده اند. در همین راستای موضوع، بررسی های اولیه در تپه فریزی نشان می دهد که این محوطه پس از فرآیند نهشت شدن و تشکیل لایه های باستانی، تحت تاثیر عوامل طبیعی با ویژگی های زیست'' بومی خاص منطقه، به شکل امروزی آن و با توپوگرافی خاص خود درآمده است. این محوطه در شمال غرب سبزوار و در حاشیه جنوب جاده سبزوار'' اسفراین واقع شده است. با توجه به بررسی های انجام شده عمده آثار فریزی مربوط به عصر مفرغ و عمدتا متعلق به فرهنگ بلخی'' مروی (BMAC1) است. با توجه به پراکنش آثار سطحی در این محوطه، می توان از آن به عنوان یکی از گسترده ترین استقرارهای فرهنگ یاد شده در شمال شرق ایران یاد کرد. هدف از مطالعه فرآیندهای پس از نهشت شدن در محوطه فریزی، استخراج الگوهای شکل گیری نهشت ها و لایه های فرهنگی پس از متروک شدن محوطه و بررسی عوامل مختلف اقلیمی، زیست'' بومی و انسانی در جهت این تغییر شکل ها و سرگذشت هاست.