ترکیب پذیری برخی لاین های آفتابگردان (Helianthus annuus L.) از نظر صفات مهم زراعی

به منظور تهیه هیبریدهای جدید و ارزیابی ترکیب پذیری برخی لاین های نرعقیم و لاین های بازگردان باروری، سی و دو دورگ آفتابگردان حاصل از تلاقی چهار لاین بازگردان باروری شامل RN-3، RN-137، R-864 و R-217 با هشت لاین نرعقیم سیتوپلاسمی شاملCMS 19، CMS 51، CMS 156/1،CMS 456/2، CMS 522/2، CMS 1052/1، CMS 60/30 وMS 1221/1 در سال 1391 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که دورگ های CMS19×R217، CMS1221/1×R137 و CMS19×R137 به ترتیب با 7008، 5545 و 5526 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشتند. هیبرید فرخ (شاهد) با 5412 کیلوگرم در هکتار از نظر عملکرد دانه در رتبه چهارم قرار گرفت. تجزیه واریانس لاین × تستر نشان داد که اثر لاین های بازگردان باروری و لاین های نرعقیم سیتوپلاسمی که برآوردی از ترکیب پذیری عمومی است برای اکثر صفات زراعی مورد ارزیابی معنی دار بود. لاین های بازگردان باروری R137 و R864 و لاین نرعقیم CMS19 بیشترین ترکیب پذیری عمومی مثبت برای عملکرد دانه را داشتند. اثر متقابل لاین های بازگردان باروری و لاین های نرعقیم سیتوپلاسمی که برآوردی از ترکیب پذیری خصوصی است برای صفات تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، قطر طبق، وزن هزار دانه و عملکرد دانه معنی دار بود. بیشترین ترکیب پذیری خصوصی برای عملکرد دانه متعلق به دورگ های CMS19 × R217 وCMS 456/2 × R217 بود.